چرا عوارض و اسیب های اعتیاد به مواد مخدر و الکل در نوجوانان بیشتر است

تغییر تراکم ماده خاکستری مغز را از سن ۵ تا ۲۰ سالگی در نواحی قشری مغز

 
چرا عوارض و اسیب های  اعتیاد به مواد  مخدر و الکل  در نوجوانان بیشتر است !
چرا مغز نوجوانان آسیب پذیرتر است؟


تغییراتی که در دوران بلوغ در مغز نوجوانان اتفاق می‌‌افتد باعث می‌‌شود مغز آنها در برابر مصرف الکل و مواد مخدر، آسیب پذیرتر بوده و بتواند آغازگر اختلالات روانی‌ در آنها باشد.
در اثر تجربیات، ارتباطات بین نورونهای مغزی در تمام طول عمر در حال تغییر است که به آن “پلاستیسیته سیناپسی” می گویند.
این تغییرات در دوران کودکی‌ شدیدتر بوده و با افزایش سنّ کمتر می شود. با وجود اینکه پلاستیسیته در دوران بلوغ کمتر از دوران کودکی است، تغییراتی که در دوران نوجوانی در مغز اتفاق می‌‌افتد، استعداد تغییر آنرا در برابر محرّک‌های خوب یا بد محیطی‌ بیشتر می‌کند. بدین دلیل به دوران بلوغ نام “دوران بحرانی رشد” را داده اند.
کامل شدن بلوغ مغزی از نواحی خلفی به قدامی مغز صورت می گیرد و نواحی مربوط به کنترل انگیزشها که در قشر فرونتال قرار دارند، آخرین ناحیه‌ای است که به بلوغ می‌رسد (در شکل نشان داده شده است)؛ در حالی‌ که نواحی مغزی مربوط به پاداش در این دوره بیش فعال می شوند، به گونه ای‌ که میزان مصرف مواد مخدر در دانش آموزان سال آخر دبیرستان در آمریکا، ۲ برابر دانش آموزان کلاس هشتم بوده است.
بنابراین مغز در دوران بلوغ نسبت به دوران کودکی‌ یا بزرگسالی پاسخهای شدیدتری به پاداش می دهد و فعالیت هسته اکومبنس شدیدتر است، تندتر شدن پاسخ به پاداشها و ناکامل بودن مرکز کنترل انگیزشها منجر می شود نوجوان در جستجوی هیجان بیشتری باشد.
موشهای نوجوان معتاد، مواد مخدر بیشتری مصرف می کنند و بعد از بلوغ دچار اختلال حافظه و تغییرات مادام العمر در نورونهای نواحی مربوط به پاداش می شوند.
مصرف زیاد الکل در دوران بلوغ، پاسخهای مغز به استرس را در بزرگسالی مختل می سازد.
دوران بلوغ، دروه شروع اغلب اختلالات ذهنی‌ به خصوص اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی است. در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به اسکیزوفرنی هستند، برخی‌ از علائم آن نظیر توهّم و هذیان در انتهای دوران بلوغ و اوایل بزرگسالی ظاهر می شوند.
برخی‌ از مطالعات نشان می دهد که بروز اسکیزوفرنی با برقراری ارتباطات غیر طبیعی بین نورونها در دوران بلوغ مرتبط است.
 در کودکانی که به نوع نادری از اسکیزوفرنی با بروز زودرس مبتلا هستند، در دوران بلوغ نسبت به نوجوانان عادی، ۴ برابر احتمال از دست رفتن نورونها و ارتباطات نورونی در آنها بیشتر است. همچنین میلینه شدن فیبرهای نورونها در دوران بلوغ بیشتر می شود، اختلال در این امر میتواند منجر به اختلالات ارتباطی‌ بین نواحی مختلف مغزی شود، اختلالات ارتباطی‌ بین نواحی مغزی نیز در اسکیزوفرنی دیده می شود.
درک دقیق تغییرات مغز در دوران بلوغ می تواند به پیشگیری و درمان به موقع اختلالات ذهن کمک نماید.
آسیب‌پذیری مغز نوجوانان در برابر الکل و مواد مخدر، لزوم مراقبت بیشتر والدین، معلمین و سیستم‌های آموزشی از نوجوانان را خاطر نشان می سازد.





تصویر، تغییر تراکم ماده خاکستری مغز را از سن ۵ تا ۲۰ سالگی در نواحی قشری مغز نشان می دهد.  تصویر شکل شماره ۳ مقاله زیر است که در ژورنال PNAS گزارش شده است:
توسط

دکتر میر شهرام صفری

Dynamic mapping of human cortical development during childhood through early adulthood