گزارش میزان از جدال مسئولان درباره واکسن مرفین

تولید واکسن مرفین و هروئین در هاله‌ای از ابهام

 ماه‌ها پیش واکسن مرفین و هروئین تبدیل به یک سوژه داغ برای رسانه‌های جمعی و فضای مجازی شد که چند وقتی مسئولان خود را با آن سرگرم کردند و یکباره موضوع به فراموشی سپرده شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی میزان، چند ماهی از بحث کشف واکسن مرفین می‌گذرد، زمانی که این موضوع توسط یکی از محققان انستیتو پاستور ایران مطرح شد، تبدیل به یک سوژه داغ برای رسانه‌های جمعی به‌ویژه فضای مجازی شد و مردم نیز خواهان اطلاعات بیشتر از رسانه‌ها شدند.

جذابیت موضوع برای رسانه‌ها زمانی شروع شد که علیرضا جزینی قائم‌‌مقام ستاد مبارزه با مواد در حاشیه مراسم روز جهانی مواد مخدر و در جمع خبرنگاران گفت برای استفاده از این واکسن در انتظار صدور مجوزهای لازم از سوی وزارت بهداشت هستیم و حتی این واکسن روی انسان و حیوان آزمایش شده و نتیجه‌‌بخش بوده است و وزارت بهداشت در صدور مجوز آن اقدام عاجلانه کند.

 قائم‌مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر در بازدید از انستیتو پاستور در جریان ساخت واکسن مرفین و هروئین قرار گرفتم که مراحل ثبت اختراع آن‌ها انجام شده است و در نظر داریم از این واکسن‌ها برای افراد در معرض خطر اعتیاد استفاده کنیم. حتی وی در ادامه صحبت‌هایش مطرح کرد بعد از تزریق این واکسن، اگر شخصی مرفین یا هروئین مصرف کند، این مواد هیچ تأثیری روی بدن او نخواهد داشت.

پروژه ساخت واکسن‌های مورفین و هروئین  به سازمان غذا و دارو ارائه نشده است

این موضوع سبب شد تا واکنش مسئولان بهداشتی را در این خصوص جویا شویم، به طوری که مهدی پیرصالحی، مدیرکل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو به خبرنگار میزان در پاسخ به این سئوال که صدور مجور برای واکسن مورفین، هروئین و سیگار گفت تاکنون پروژه این واکسن به دست سازمان غذا و دارو نرسیده است تا حتی مجوزهای اولیه برای تست‌های حیوانی و انسانی آن صورت گیرد.

 انجام مطالعات انسانی تخلف است

وی در ادامه افزود: به طور قطع انجام مطالعات انسانی قبل از دریافت مجوز از سازمان غذا و دارو تخلف است. طبق اطلاعات به دست آمده طی چند سال گذشته از واکسن مورفین در زندان‌ها و کمپ‌های ترک اعتیاد برای معتادان استفاده شده است، بررسی‌ها نشان دهنده آن است که اجرای این طرح اثراتی نیز داشته است، اما باید ضوابط مربوط به وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو طی شود.
پیرصالحی با اشاره به این‌که انجام هرگونه آزمایش و مطالعه‌ای درباره واکسن و داروها منوط به صدور مجوز آن از سوی سازمان غذا و دارو است، تصریح کرد: در گام بعدی نیز سازمان غذا و دارو نیز بررسی‌های خود را انجام می‌دهد و در صورت اثرگذاری و تایید از سوی این سازمان واکسن یا داروی مورد نظر می‌تواند وارد فهرست دارویی کشور شود.

شایعات مربوط به این موضوع تا جایی پیش رفت که خبر در فضای مجازی نیز تبدیل به یک سوژه داغ شد که این واکسن در انسیتو پاستو  در حال بررسی و آزمایش روی افراد است، این امر سبب شد تا به سراغ مصطفی قانعی، رئیس انستیتو پاستور ایران برویم که وی در پاسخ این سوال که  در حال حاضر انستیتو پاستور از تولید واکسن مورفین سخن می‌گوید در حالی که متولیان سازمان و غذا و دارو به عنوان اصلی‌ترین متولی در این حوزه عنوان کرده‌اند که این پروژه به سازمان مذکور حتی اعلام نیز نشده است، گفت: انستیتو پاستور یک موسسه تحقیقاتی است که اقدامات پژوهشی بسیاری در آن انجام شده و می‌شود. در حال حاضر نیز واکسن‌های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است، اما واکسن مورفین به عنوان یک پروژه پژوهشی، اعتباری در دستور کار قرار دارد تا تحقیقات روی آن انجام شود.

قانعی با اشاره به این مطلب که یک واکسن برای رسیدن به مرحله تولید و استفاده 2 اصل مهم را باید به اثبات برساند، تصریح کرد: در واقع باید ثابت شود که این واکسن هیچ ضرری برای انسان ندارد و در وهله دوم اثر بخشی آن باید مورد تأیید قرار گیرد.

واکسن مرفین تاکنون نتوانسته مدارک لازم به سازمان غذا و دارو ارائه کند

به گفته مشاور وزیر بهداشت این واکسن طی 10 سال گذشته به عنوان یک پروژه تحقیقاتی مطرح شده است، اما تاکنون نتوانسته مدارکی را به سازمان غذا و دارو ارائه کند تا اثر بخشی و بی ضرری خود را به اثبات برساند.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پاسخ به این سئوال که چرا تاکنون مجری این طرح نتوانسته مدارک مورد نیاز را به سازمان غذا و دارو ارسال کند، گفت: سازمان غذا و دارو استانداردهایی دارد که با بهداشت جهانی تطبیق دارد، بنابراین برای ارائه چنین درخواستی باید موارد مذکور را به دقت رعایت کرد.
رئیس انستیتو پاستور ایران ادامه داد: نخستین فاز برای ارائه طرح مذکور این است که باید محتوای آن به طور دقیق مشخص شده باشد و در وهله بعد مطالعاتی را که اثربخشی آن را به اثبات رسانده است هم باید ارائه شود، اما ازهمه مهمتر باید شیوه مطالعه آن روی انسان مشخص شده و این امر از سوی سازمان غذا و دارو تائید شود تا درصورت تائید اثر بخشی به صورت محدود وارد بازار شود.

مافیای دارو و مواد مخدر اجازه نمی‌دهد که این واکسن مجوز بگیرد

جالب این جاست که عظیم اکبرزاده مخترع این طرح در مصاحبه‌ای مطرح کرده است که مافیای دارو و مواد مخدر اجازه نمی‌دهد که این واکسن مجوز بگیرد. در واقع واکسن برای نخستین بار در دنیا ساخته شده است و اگر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مجوزساخت آن را صادر نکند مجبورم برخلاف میل باطنی‌ام آن را به امریکا و اروپا بفروشم. من در سفر به کشورهای فرانسه، امریکا، پاکستان و کانادا در مورد این اختراع صحبت کرده‌ام و اکثر این کشورها مایل به استفاده از این واکسن هستند.

مسئولان انستیتو جلوی پیشرفت دانشمندان را می‌گیرند و ندادن مجوز به این واکسن ظلم در حق تولید کننده و محقق است از این رو تصمیم گرفته‌ام از این به بعد اکتشافاتم را به طور زیر زمینی به دست مردم برسانم.

حال این سوال مطرح است که اگر مخترع این طرح به اثربخشی اختراع خود مطمئن است چرا طی 10 سال گذشته نتوانسته هیچ‌گونه مدارکی را برای سازمان غذا و دارو ارسال کند؟ از سوی دیگر مسئولان چرا قبل از اینکه این واکسن هنوز نتوانسته خود را به اثبات برساند آن را در رسانه‌های جمعی مطرح می‌کند؟ متاسفانه مسئولان ما همیشه خود را درگیر برنامه‌های نمادین کرده‌اند و به یکباره موضوعی را مطرح و آن را تبدیل به سوژه داغ برای مردم می‌کنند و سپس به فراموشی می‌سپارند.

حتی اگر روزی واکسن هروئین و مرفین ساخته شود و بتواند اثربخشی خود را به اثبات برساند، بعید نیست با چالش‌های دیگر روبه‌رو شود.

گزارش از فرزانه رحیمی