تریاک

مروری بر تریاک ( گیاه شناسی ، علائم اعتیاد ، تاریخچه )

تریاک چیست ؟
ترياك به شكل ماده قهوه اي تيره رنگ به گونه دلمه شده مانند پلاستيك وجود دارد. ترياك شيره الكالوييد داري است كه از تيغ زدن گرز خشخاش و لخته شدن شيره خشخاش نارس بدست مي آيد.

آشنایی با گیاه و چگونگی تهیه تریاک :
تخمدان حاوي دانه هاي خشخاش، بيضي شكل است كه گلبرگهاي صورتي رنگ دارد. وقتي اين گلبرگها رو به پژمردگي مي رود، با تيغ زدن تخمدان نارس، عصاره شيري رنگي شروع به تراوش مي كند كه در مجاورت هوا به صورت (دلمه) شده پس از گذشت يك شبانه روز به رنگ قهوه اي و گاهي سياه در مي آيد و به حالت صمغي چسبيده بر جدار خارجي تخمدان باقي مي ماند كه آن را تراشيده و جمع آوري مي كنند.
اين گياه را در انگليسي ((Papaver Somniferom)) و خشخاش را ((Poppy)) و در فارسي كوكنار و دانه هاي خشخاش را به انگليسي ((Poppy Seeds)) و صمغ جمع آوري شده را ترياك كه از ترياكا (Theriaca) يوناني گرفته شده و در عربي افيون، ابيون، ترياق، درياق و در انگليسي ((Opium)) مي نامند، ابيون يا افيون نيز از ريشه يوناني اپيون ((Opion)) اقتباس شده است .
تاریخچه تریاک :
تاريخچه ترياك بوته خشخاش از گياهان آسياي صغير بوده است. (مارسل گرانيرد وايه) (Marcel Granin Doyeux) معاون سابق بخش كنترل مواد مخدر در سازمان ملل متحد، متخصص و دارو شناس و نزوئلايي در اين باره گفته است كه:
(در لوحه هاي سومري متعلق به سه يا چهار هزار سال پيش از ميلاد مسيح مطالبي پيرامون گياه ترياك نوشته شده و آن را (گياه شادي بخش) ناميده اند. متون آشوري، مصري و يوناني در مورد استفاده ترياك در زمانهاي قديم مطالب بسياري دارند).
در كتاب اديسه هومر آمده است كه (النا) (Elena) همسر شاه (منلائو) شربتي به (تلماكو) (Telemaco) داد. از جستجوي بي حاصل پدر غمگين بود، (مروفه) (Morfer) خداي رويا و خيال در داستانهاي اساطيري يونان – گل خشخاش بدست مي گيرد.
هرودت، ارسطو و هيپوكرات در كتابهايشان از ترياك بسيار سخن گفته اند. زنان مصري از شربت ترياك براي فرونشاندن خشم و تسكين غم استفاده مي كرده اند، از زمان (ارسطو) تا (ويرژيل) شاعر رومي و ديگر نويسندگان يونان و رم همواره از خشخاش و ترياك سخن گفته اند.
صحبت از آن، در قرون وسطي نيز ادامه يافت.برخي مطالعات نشان مي دهد، اين ماده در قرن هشتم (ميلادي) در هند رايج شده و عده اي عقيده دارند، سابقه استفاده از آن در هند به دروازه قرن قبل از لشكر كشي اسكندر مقدوني مي رسد.به نظر مي رسد اولين تركيب دارويي ترياك در قرن ۱۶ ميلادي به دست آمد و آن را به نام كاشف سوئيسي اش ناميدند كه دكتر پاراسلوس بود.(Claudanum Para cel si), (Dr. Paracelsus)
يك پزشك انگليسي به نام توماس سيدنهام (Thomas Sydenham) كه افلاطون انگلستان ناميده شده، نيز در قرن هفدهم م. داروي جديدي را با ترياك تهيه كرد.
در قرن نوزدهم م. بسياري ديگر از فرآورده هاي آن ( مورفين ، كدئين و… ) كشف گرديد.
گيـــــاه خشخاش از ناحيــــــه آسياي صغير به يونان منتقـــــل شده، اگـــــر چه در بعضـــي منــــابع آمــــده است كه در اروپـــــا مجـــــارها اولين ملتي هستند كه با گياه خشخاش آشنا شده اند و گياه شناسان اين كشور، اين آشنايي را از هزار و دويست سال قبل از ميلاد به بعد مي دانند.
ولي هومر شاعر نابينا و حماسه سراي يوناني كه احتمالا ۶۰۰ سال قبل از ميلاد مي زيسته در آثار خود از گل خشخاش ياد مي كند كه در باغهاي شهر روم كشت مي شده و چون يونانيان زمان سقراط يعني حدود چهار صد سال قبل از ميلاد از تاثيرات طبي ترياك سخن گفته اند، مي توان گفت كه حداقل آشنايي يونانيان با تاثيرات طبي مخدرها به چند صد سال قبل از ميلاد مسيح بر مي گرددبقراط در چهار صد سال قبل از ميلاد مسيح و نئوفراست در همان تاريخ از ترياك براي درمان اسهال و رفع درد استفاده مي كرده اند.از نوشته هاي پاپيروس بر مي آيد كه مصري ها از زمانهاي قديم (اپيوم) استعمال مي كرده اند و اسم (Thebaica) مشتق از شهر (Thebes) است كه در آنجا خشخاش نيز مي كاشتند.
در ژاپن تا قرن پانزدهم ميلادي گياه خشخاش كشت نشده بود، در دايره المعارف بريتانيكا آمده كه ترياك در قرن هفتم قبل از ميلاد مسيح در چنين كشت مي شده و به وسيله تركها و عربها در قرون ۶ و ۷ به چين برده شده و تا قرن هفدهم ميلادي براي تسكين دردها و به طور محدود مورد استفاده بوده است. در قرن هيجدم م. مصرف دارويي ترياك در دنيا حدود ۱۷۰۰ تن بود.
ترياك خام (طبيعي) به صورت گلوله، چانه، قرص، قالبي، آجري و حتي به صورت پودر عرضه مي گرديد و در قديم براي تسكين درد به طور مايع و جامد استفاده مي شده است.
در ايران، پزشكان عالي قدري مانند شيخ الرييس ابوعلي سينا (۳۷۰ – ۴۲۷ ه. ق) و ابوبكر محمد بن زكرياي رازي (۲۵۱- ۳۱۳ ه. ق) از ترياك در مواد گوناگون بيماري ها استفاده كرده اند و در اشعار شعرايي كه پس از اين دو دانشمند مي زيسته اند، به موارد طبي ترياك اشاراتي شده است.
اگر چه خوردن ترياك در چيــــن معمول بود، ولي دود كردن و كشيدن ترياك از آمريكاي شمالي به چين رسيد و رايج گرديد.
بعضي از مــــردم تــــرياك را با توتون مخلوط مي كردند، و بزودي كشيدن ترياك به حدي بين مردم گسترش يافت و عمومي شد كه حتي به درباريان هم سرايت كرد و به عنوان يك مشكل بزرگ اجتماعي چين در آمد كه در سال ۱۷۲۹ م. توسط امپراطور (يانگ چينگ، ۱۷۳۵ – ۱۷۲۳ م.) ممنوع اعلام شد.فروش و كشيدن ترياك ممنوع گرديد و موقتا به تجارت ترياك لطمه زد.
با وجود اين لطمه، كمپاني انگليسي هند شرقي به كشت ترياك در ايالت بنگال هند ادامه داده و آن را در سال ۱۷۷۵ م. به وسيله (ناركي وارن هستينگ) كه از صورت يك كارمند ساده به حكمراني كليه املاك انگليس در هند رسيده بود، در انحصار خود گرفت و او اين ماده را با نرخي ارزان و مقدار فراوان عرضه مي كرد.
كمپاني ، خود مستقيما در چين فعاليت فروش نداشت و ترياك را به بازرگانان بزرگ و خصوصي چين در ساحل تحويل مي داد و بازرگانان ياد شده آن را در بازارهاي چين به فروش مي رساندند، و در ازاي فروش ترياك، طلا و نقره و گاهي هم چاي، كتان، ابريشم به نمايندگان كمپاني تحويل مي دادند.
مقدار ترياكي كه كمپاني ياد شده در سال ۱۷۲۹ م. به چين داده، ۲۰۰ صندوق بود كه در سال ۱۷۶۷ م. به ۱۰۰۰ و در سال ۱۸۲۰ م. به ۱۰۰۰۰ و از ۱۸۳۰ تا ۱۸۳۸ م . به ۴۰۰۰۰ صندوق افزايش يافت.
در ماه مارس ۱۸۳۹ م. امپراطور وقت، (لين چه هسو) را كه مردي قاطع بود به كانتون فرستاد و او پس از گفتگوهاي بي نتيجه با تجار خارجي و چيني دستور داد بيش از ۲۰۰۰۰ صندوق كه حاوي حدود يك ميليون و نيم كيلو ترياك بود، مصادره شود.
صندوقها را به ساحل بردند و (لين) شخصا در ميان ابراز احساسات مردم، آنها را آتش زد، آتشي كه ۲۰ روز روشن بود.
به موازات انگليس ها و همراه با آنها پرتغاليها و ديگر كشورهاي غربي حتي ايالات متحده آمريكا از تركيه و هند ترياك تهيه كرده و به تجارت آن در چين مي پرداختند. مشكل ترياك سرانجام منجر به جنگهاي ترياك در سالهاي ۴۲- ۱۸۳۹ م . و ۶۰- ۱۸۵۶ م. شد.
در فاصله جنگ هاي اول و دوم، تجارت ترياك در چين از ۵۰۰۰۰ به ۶۰۰۰۰ صندوق افزايش يافت.در ســــال ۱۹۰۷. (چينگ) توانست جلوي ورود ترياك را به داخل چين بگيرد و تا سال ۱۹۱۷ م. ورود تــرياك از هند به چين ممنوع بود ولي چيني ها خود مبادرت به كشت خشخاش در داخل كشورشان كردند.با وجود ممنوعيت هـــاي فرمانروايان چين، در اوايل جنگ جهاني اول باز هم بيش از هفتاد ميليون كيلو ترياك وارد چين شد.
گويا در سال ۱۹۳۷ م. حدود ۴ ميليون نفر چيني به ترياك معتاد بوده اند كه نامشان ثبت شده بود و در سال ۱۹۳۸ م (مائو) رهبر حزب كمونيست چين مي شود.
در دهه هاي ۱۹۴۰ تا ۱۹۸۰ م مبارزه شديد عليه اعتياد و درمانهاي اساسي و گسترده براي معالجه اعتياد در چين جريان داشته و اين كشور تجربيات با ارزشي در اين زمينه دارد.
هم اكنون در ناحيه يونتان در جنوب غربي چين كه در مجاورت برمه، لائوس و تايلند (مثلث طلايي) قرار دارد، كشت خشخاش براي استفاده دارويي مجاز است و همين امر موجب بقاي اعتياد در اين ناحيه شده و ضمنا گزارش شده ترياك از اين منطقه تا حدودي به صورت غير قانوني از بنادر چين به هنگ كنگ و غيره قاچاق مي شود.تاريخچه ترياك در ايران
در ايران كشت ترياك در دوره سلسله صفويه براي مصرف داخلي كه در ايران گسترش سرسام آوري داشته، تا حدي كه بعضي از پادشاهان اين سلسله هم معتاد بودند، ولي با دقت در اشعار شعراي پيش از اين تاريخ گويا ايرانيان پيش از اين دوره هم ترياك خواري داشته اند.
تاورنيه و شاردن كه در زمان صفويه از ايران ديدن كرده اند، مي نويسند:
(خوردن ترياك و كوكنار در ايران رايج است).فرير (Freyer) طبيب و جراح كمپاني انگليسي هند شرقي كه در سال ۱۰۸۷ ه. ق از ايران ديدن كرده، در سفر نامه خود مي نويسد: “ايرانيها هر وقت بخواهند كيفور شوند، ترياك مصرف مي كنند”
و اضافه مي نمايد: ” كه معتادين مي توانند مقدار زيادي از اين ماده مصرف كنند بدون آنكه ناراحتي پيدا نمايند و آنها حالتي شبيه به مستي پيدا مي كنند و در بين آنان ضرب المثلي وجود دارد كه مي گويند: در كرمان از هر سه نفر چهار نفرشان ترياكي هستند”.استعمار انگليس پس از به زانو در آوردن هند، بر آن شد كه ميان لندن و هندوستان خط ارتباطي تلگراف برقرار كند و براي اين هدف مي بايست از ايران بهره مي گرفت.
بنابراين، موضوع را به ناصر الدين شاه گوشزد كرد و آن را عملــي ساخت و از اين رو سيم بانان و كارگران هندي خط ارتباطي، از بزرگترين عوامل گسترش و آمــــوزش ترياك كشي در ايران گرديدند و خراسان دروازه ترياك كشي شد، به طوري كه از سال ۱۲۳۰ ه. ش پيشقراولان قاچاقچيان اين ماده مخدر در لباس دراويش هندي در خراسان و كرمان پراكنده شدند و به ترياك كشي پرداختند.
اين سوداگران انگليسي بودند كه از يكسو به طور غير مستقيم سعي در تشويق كشت و توليد بيشتر ترياك نموده و از سويي ديگر ترياك كشي را در سطح گسترده اي در سراسر ايران گسترش دادند تا بتوانند سلطه خود را در كشور هاي تحت استعمار بيشتر كنند.
بنابراين همراه با رشد استعمار در جوامع در حال توسعه، كشت خشخاش و اعتياد به ترياك نيز در روستــاهاي ايران متداول گشت و خريد و فروش آن معمول گرديد و از آنجا كه انگليسي ها ترياك ايران را به قيمت خوبـــي مي خريدند، كشاورزان دست از كاشت گندم و ديگر محصولات كشاورزي كشيدند و قسمت زيادي از كشتزارهاي گندم را به كشت خشخاش اختصاص دادند، به طوري كه ترياك به صورت يكي از مهم ترين كالاهاي صادراتي ايران در آمد.
ماژوري نومي مورخ انگليسي در اين مورد در كتاب (شرق ميانه) مي نويسد: ” از ۲۶ ولايت ايران در ۱۸ ولايت آن ترياك كاشته مي شود و……..”.از طرفي براي كشت خشخاش كشاورزان و كارگران هنگام گرفتن شيره خشخاش از آن مي خوردند و به آن عادت مي كردند. سرانجام در ۱۳۲۹ ه. ش رژيم وقت به منظور كنترل ترياك و در واقع حفظ منابع مادي خود قرارداد “انحصار ترياك” را به تصويب مي رساند.
هر چند اين قانون ظاهرا در جهت كاهش ميزان مصرف اين ماده و مبارزه با آن وضع گرديده بودن ولي عملا مردم را به ترياك كشي دعوت و تشويق مي نمود، زيرا در بخشي از اين قرارداد مقرر گرديده بود كه دولت موظف است سوخته ترياك را پس از مصرف، جمع آوري كند و در ازاي هر مثقال سوخته ترياك مبلغي هم به عنوان حق الزحمه به تحويل دهنده پرداخت نمايد.
بدين گونه ملاحظه مي گردد كه چگونه استعمار خارجي و ايادي داخلي آن در تار و پود اين ملت رخنه مي كنند و مردم را به اسارت مواد مخدر در مي آورند.در سالهاي جنگ جهاني دوم و پي از آن قاچاق مواد افيوني و اعتياد به آن رواج بيشتري پيدا مي كند، تا آنكه در سال ۱۳۳۴ ه. ش قانون منع كشت خشخاش و جلوگيري از مصرف غير طبي ترياك از تصويب مجلس گذشت و در سال ۱۳۴۸ دولت وقت، قانون منع كشت خشخاش را لغو كرده و قانون كشت محدود خشخاش و سهميه كوپن ترياك را جايگزين آن نمود.
ولي كليه اقدامات دولت وقت، ظاهري بود و رژيم نه تنها سعي جدي در از بين بردن و حتي محدوديت آن اعمال نمي داشت، بلكه عوامل استعمار خارجي و داخلي نيز به نوعي در گسترش اعتياد مي كوشيدند.
آنچه قابل ذكر مي باشد اين است كه در سال ۱۳۱۱ ه. ش. (زمان سلطنت رضا خان) هشت شيره كش خانه به طور رسمي در محله باغ فردوس كنوني داير بود كه نام آنها را دارالعلاج يا شفا خانه گذاشته بودند!!خلاصه آنكه استعمال ترياك در دوران قاجاريه، در زمان خاندان (پهلوي) گسترش يافت و علاوه بر ترياك، مصرف هرويين نيز معمول شد كه اين ماده را در حدود سال ۱۹۶۰ م. (۱۳۳۹ ه. ش) يك دارو ساز ايراني از آلمان به ايران آورد.انواع ترياك
۱- ترياك خام, كه عبارت از شيره خودبخود غليظ شده گرزهاي خشخاش است كه بدون توجه به ميزان آن, جز براي بسته بندي و ارسال, دستكاري ديگري در آن نشده باشد.
۲- ترياك عمل شده (پرورده), طبق تعريف لاهه, ترياك پرورده محصولي است كه از ترياك خام با يك رشته عمليات مخصوص حل كردن, جوشاندن, بودادن و تخمير بمنظور تبديل آن به عصاره براي استعمال غير طبي تهيه مي شود.
- ترياك پزشكي, ترياكي كه مقدار آن (دوز) مشخص بوده و براي مصارف درماني و پزشكي كاربرد دارد. و در صنايع داروسازي هر كشوري آن را بصورت گرد يا دانه هاي ريز درآورده و يا با مواد بي اثر مخلوط كرده و مورد مصرف قرار مي دهند.
مشتقات ترياك در ترياك حدود ۲۵ نوع آلكالوئيد وجوددارند كه ۶ نوع آن بيشتر از بقيه در ترياك يافت مي شوند كه عبارتند از : مورفين (۳ تا ۲۳درصد), كدئين (۵/۰درصد), پاپاورين (۱/۰درصد), نارسئين(۱/۰درصد), ناركوتين (۷درصد), تبائين (۳/۰درصد).
هرچه مقدار مورفين موجود در ترياكي بيشتر باشد مي گويند آن ترياك داراي مرغوبيت بيشتري است. مقدار مورفين در ترياكهاي بازرگاني ۶ تا ۱۴ درصد مي باشد.
نحوه مصرف ترياك ترياك به صورت خوردن، كشيدن يا تزريقي مورد مصرف قرار مي گيرد. ترياك از نظر طبقه بندي فارماكولژي، تضعيف كننده فعاليتهاي سلسله اعصاب مركزي است.
علائم مصرف ترياك مهمترين علائم مصرف ترياك و مشتقات آن عبارتند از :
۱- خواب آلودگي با حضور ذهن,
۲- تسكين درد,
۳- انبساط خاطر و آرامش,
۴- احساس گنگ و مبهم به زمان و مكان,
۵- بخواب رفتن با آرامش و تخيلات مطبوع,
۶- سستي اراده و ضعف حركات فعاله
۷- كاهش اميال جنسي.
اثرات دلپذير و آرامش بخش مواد مخدر بسته به مصرف دارو و تحمل شخص بمدت چهار تا شش ساعت ادامه مي يابد و پس از آن مرحله خماري فرا مي رسد كه بصورت خميازه و آبريزش از بيني, بيقراري, بي اشتهائي, افسردگي, تهوع و استفراغ مي باشد.
بعد از كشيدن به اصطلاح چند “بست” ترياك, توجه فرد بر روي خودش متمركز شده و گرايش شديدي به آرامش پيدا مي كند. درحقيقت اعصابش آرام و اراده اش سست شده و در تفكر و خيال فرو مي رود و از معاشرت با ديگران تا حدودي پرهيز مي كند و از وزن و زمان و فضا آزاد مي شود. و دگرگوني در جهت يابي زماني- فضائي در وي ايجاد مي شود.
مصرف ترياك سبب مي شود تا گذشته وآينده فرد با هم مخلوط شده و مجموعه “حال” را برايش ايجاد نمايد و از زمان آزاد گردد.
شخص معتاد به ترياك در خيال واهي خود پس از استعمال ترياك احساس مي كند كه داراي روشن بيني زياد و قدرت فهم و قضاوت هوشيارانه و بينش و ادراك اصيل از دنياي اطرافش مي باشد و از اين كه بدون هيچ سعي و كوششي داراي اين حالت در تفكر و تصور گرديده ابتدا تعجب مي كند.
ولي رفته رفته در حالت كيف فرورفته و احساس خوشي و خوشبختي به وي دست مي دهد و درنتيجه نسبت به محيط اطراف خود بيگانه و بي تفاوت مي گردد. با توجه به مطالب ذكرشده, فرد معتاد به ترياك به سهولت مي تواند, ساعات شبانه روز را با بي خوابي و روياهاي رضايتبخش ادامه دهد.
و بتدريج در وي وابستگي و بندگي ايجاد شود و در فواصل بست يا پيپ ها اين فرد انرژي خود را از دست داده و اندوهگين و بي حوصله مي شود و حالت يكنواختي در صدا و كندي در حركاتش نمايان مي شود. لاغري و ضعف عمومي در معتادان به ترياك رفته رفته شديدتر مي شود و ضايعات فيزيكي و رواني و اجتماعي فرد بتدريج زيادتر شده و موجب زوال و نابودي فرد مي شود. يعني با گذشت زمان تحمل فرد به مقدار مصرف ترياك بيشتر مي شود و فواصل آن نيز كمتر شده و گروهي نيز در پايان به هروئين روي مي آورند.
از نظر اجتماعي, اگرچه معتادان سنتي به ترياك در هر نقطه كشور همچنان به فعاليت خود اجباراً ادامه مي دهند ولي از هم پاشيدگي خانواده در اغلب موارد نتيجه اوليه اين نوع اعتياد محسوب مي شود.
مصرف مزمن داروهاي مخدر توسط مادر در حين حاملگي كه شامل ترياك و مشتقات آن و آمفتامين ها و باربيتوراتها مي باشند براي جنين مضر است و سبب ديسترس داخل رحمي و كم وزني نوزاد و گاهاً مرگ جنين و نوزاد مي شود و در مواردي كه مادر حامله معتاد تمايل و سعي در ترك اعتياد را دارد بايستي سقط زودرس را انجام داد.
مصرف بيش از اندازه ( Overdose) مصرف بيش از حد، موجب اختلالات سيستم تنفسي گرديده و تنفس به كندي و آهستگي صورت مي گيـــرد و در نهايت احتمالا متوقف شده و به مرگ منجر مي شود. استفاده ترياك همراه با الكل مي تواند، بسيار خطرناك باشد.
درمان و ترك ترياك اكثريت معتادان به مواد مخدر بويژه ترياك، تمايل به ترك اعتياد به صورت تدريجي و در منزل و بويژه زيرنظر پزشك را دارند. بدين منظور يك روش ساده و مفيد در زير عنوان مي‌گردد كه بسياري از معتادان قادر به ترك آن بوده و تعداد زيادي از معتادان نيز از طريق درمان سرپائي و درمانگاهي با همين روش اعتياد را ترك كرده اند و خوشبختانه هيچ خطري نيز دربر نداشته‌است.
در اين روش ابتدا بايستي فرد معتاد به ترياك، در طي ۱۵ روز و هر روز مقدار كمي از ميزان ترياك مصرفي روزانه‌اش را كم كند و پس از ۱۵ روز به يك حد مي‌نيمم برسد، سپس با تجويز ۴ داروي زير كه بيشتر جهت درمان علائم و نشانه‌هاي ترك اعتياد بكار مي‌رود و نوعي جايگزيني خفيف نيز مي‌باشند مي‌توان در مدت ۱۰ روز، وي را از اعتياد نجات داد (درمجموع ۲۵ روز).
داروهاي مصرفي عبارتند از:
۱- استامينوفن كدئين :
كه در روز اول به ميزان ۶-۳ عدد و براي ۳ بار در روز مصرف گردد كه علاوه بر جايگزين شدن مقاديري از كدئين بجاي ترياك مصرفي، مي‌تواند علائم درد بدن و ناراحتي و سردرد ناشي از ترك اعتياد را بطور چشمگير كاهش دهد و سپس از روز دوم تا ۱۰ روز مي‌تواند روزانه حدود ۳ عدد از استامينوفن كدئين‌دار را مصرف نمايد.
۲- مپروبامات و يا داروهاي خانوادة باربيتوريكها :
كه جهت تكانهاي عضلاني و مسائل روحي و عصبي و عضلاني مي‌توانند مفيد واقع گردند كه در روز اول روزانه ۳ عدد و روزهاي دوم و سوم روزانه ۲ عدد و سپس تا روز دهم روزانه ۱ عدد.
۳ - قرص ديفنوكسيلات كه بدليل اسهال و اختلالات گوارشي حاصله از ترك اعتياد بصورت روزانه ۳-۱ عدد و برحسب نياز به مدت ۱۰ روز تجويز گردد.
۴- قرص ديازپام دو عدد روزانه بصورت ۱ عدد ديازپام ۵ ميلي‌گرمي در صبح و يكي در شب مصرف گردد. و براي ساير علائم حاصله از ترك اعتياد بايد داروي مربوط به آنرا تجويز نمود.
مثلاً اگر فرد دچار استفراغ و تهوع شد بايد از داروهاي ضد استفراغ استفاده كرده و يا اگر تغييرات فشارخون و مسائل قلبي پيداكرد داروهاي مربوط به آنها را تجويز نمود.
مصرف قرص يا آمپول كلرپرومازين و فنوباربيتال در صورت نياز مي‌تواند بسيار مفيد باشد. مصرف ساير داروهاي ترك اعتياد و رفع سندرم ترك اعتياد نيز مي‌تواند در هر مقطعي از ترك اعتياد مورد استفاده قرارگيرد.
افراد معتادي كه تمايل به ترك اعتياد دارند اگر زيرنظر پزشك اقدام به ترك نمايند بسيار موفق‌ترند و جاي هيچگونه اضطراب و نگراني از مسائل ترك اعتياد باقي نمي‌ماند زيرا پزشك مربوطه برحسب نياز مي‌توان به تزريق سرم و يا تجويز داروهاي مورد نياز اقدام نمايد.
مصرف اغذيه پرانرژي و مايعات ضروري همراه با ورزشهاي روزمره و مراقبت خانوادگي و تفريحات سالم و شادي‌بخش از ضروريات و اقدامات واجب در روزهاي ترك اعتياد مي‌باشند.

منبع : pezeshk.us