جینکو یک گیاه دو پایه منحصر بفرد است که تنها
باقیمانده زنده راسته Ginkgoales می باشد. درخت دارای پوست خاکستری رنگ می باشد که
تا ارتفاع ۳۵ متر و قطر ۴-۳ متر (گاهی تا ۷ متر) می رسد. برگ ها بادبزنی، خزان
شونده، متناوب، دارای دمبرگ دراز، دولبی با قاعده گوه ای و پهنای ۹-۶ سانتی متر
(گاهی تا ۲۰-۱۵ سانتی متر) که در فاصل پاییز زرد رنگ می شوند. رگبرگ ها به صورت دو
شاخه ای منشعب می شوند که انشعابات به صورت موازی قرار می گیرند. گل آذین های
مخروطی نر و ماده بر روی درخت های جداگانه تشکیل می شوند. گل آذین های نر به صورت
خوشه های دم گربه ای متشکل از جفت پرچم های آشکار و گل آذین های ماده به صورت خامه
های دراز، باریک و بهم پیوسته حاوی یک تخمک آشکار می باشد که بوسیله سلول های اسپرم
متحرک تلقیع می شود و دودانه را به وجود می آورد. دانه ها زمانی که می رسند زرد رنگ
می شوند که دارای بوی بد و شفت مانند می باشند. لایه میانی پوست دانه سخت و سنگی می
شود در حالی که لایه خارجی گوشتی و آبدار است.
درخت جینکو بومی چین است اما به عنوان یک درخت تزئینی سایه دار در استرالیا،
آسیای جنوب شرقی، اروپا، ژاپن و ایالات متحده آمریکا کاشته می شود.
عصاره های استاندارد شده (عصاره های خشک از برگ های خشک، استخراج شده بوسیله
استن و آب، نسبت دارو:عصاره ۶۷-۱:۳۵) شامل ۲۷-۲۲ درصد فلاون گلیکوزیدها و ۷- ۵ درصد
ترپن لاکتون ها می باشد که از آنها حدود ۴/۳- ۸/۲ درصد شامل جینکولیدهای A،B و C و
۲/۳- ۶/۲ درصد بیلوبالید می باشد. میزان جینکولیک اسیدها کمتر از mg/kg5 می باشد.
قرص های روکش دار و محلول های خوراکی از عصاره های استاندار شده خالص تهیه می
شوند.
فارماکولوژی:
بی کفایتی
مغزی
بی کفایتی مغزی یک اصطلاح نادرست برای تشریح مجموعه ای از نشانه های
مرتبط با دمانس می باشد . در دمانس ناشی از تخریب همراه با از بین رفتن نورون ها و
اختلال در انتقال نوروترانسمیترها، کاهش عملکرد عقلانی بواسطه اختلال در عرضه
اکسیژن و گلوکز می باشد. در مطالعات بالینی جینکو به طور موثری نشانه های بی کفایتی
مغزی شامل اشکال در تمرکز و حافظه، فقدان تفکر، گیجی، فقدان انرژی، خستگی،افت
فعالیت بدنی، افسردگی، اضطراب، منگی، وزوز گوش و سردرد را بهبود می بخشد . مکانیسم
های عمل متعددی برای جینکو پیشنهاد شده است: اثر بر جریان خون از قبیل فعالیت تنظیم
کنندگی عروقی بر روی شریان ها، مویرگ ها و سیاهرگ ها (افزایش جریان خون)، اثرات
رئولوژیکی (کاهش ویسکوزیته از طریق آنتاگونیسم رسپتورهای PAF)، تغییرات متابولیک از
قبیل افزایش تحمل نسبت به فقدان اکسیژن، اثرات مثبت بر روی اختلالات نوروترانسمیتری
و پیشگیری از آسیب به غشا نورون ها بوسیله رادیکال های آزاد . نشان داده شده است که
درمان انسان با عصاره جینکو موجب بهبود جریان خون مغزی و میکروسیرکولاسیون سراسری و
منطقه ای ، محافظت در مقابل هایپوکسی، بهبود رئولوژی خون شامل مهار تجمع پلاکتی ،
بهبود متابولیسم بافتی و کاهش نفوذپذیری مویرگی می شود.
یک مرور انتقادی بر روی ۴۰ کارآزمایی بالینی منتشر شده (تا انتهای سال
۱۹۹۰) که از عصاره خوراکی جینکو در درمان بی کفایتی مغزی استفاده شده بود نشان داد
که تنها ۸ مورد از مطالعات بخوبی انجام شده است . تقریباً تمامی مطالعات حداقل یک
پاسخ تا حدی مثبت در دزهای mg160-120 روزانه (عصاره استاندارد شده) برای مدت حداقل
۶-۴ هفته گزارش کرده اند. در مقایسه جینکو با مطالعات منتشر شده ای که از
(dihydroergotoxine) co-dercogrine، مخلوطی از ارگولوئید مزیسلات ها، بجای جینکو
استفاده کرده اند عصاره جینکو و co-dercogrine اثر بخشی مشابهی نشان دادند . یک
مقایسه مستقیم بین mg 120 عصاره استاندارد شده جینکو و mg5/4 از co-dercogrine پس
از ۶ هفته اثرات بهبودی مشابهی در هر دو گروه نشان داد.
یک متا – آنالیز ۱۱ مطالعه کنترل شده با پلاسبوی تصادفی، دو سوکور در
بیماران مسن دریافت کننده عصاره جینکو (mg150 خوراکی روزانه) برای نقصان مغزی نشان
داد که ۸ مطالعه بخوبی انجام شده اند. اختلافات معنی دار برای تمامی نشانه های
آنالیز شده به تنهایی مشاهده شد که نشان دهنده ارجحیت دارو در مقایسه با پلاسبو می
باشد. آنالیز امتیاز کلی نشانه های بالینی نشان داد که ۷ مطالعه اثر بخش عصاره
جینکو را تایید می کند در حالی یک مطالعه بی نتیجه بود .
بیماری انسداد شرائین محیطی
اثر بخشی عصاره جینکو در درمان لنگش متناوب (بیماری انسداد شرائین محیطی
Fontaine stage II ) در مقایسه با پلاسبو در مطالعات بالینی دوسوکور کنترل شده با
پلاسبو نشان دهنده یک افزایش معنی دار آماری درطول مسافت پیاده روی بود . همچنین ۶۰
بیمار مبتلا به بیماری انسداد شرائین محیطی در مرحله Fontaine stage II که همزمان
با تمرین فعالیت فیزیکی با در mg160-120 از عصاره جینکو به مدت ۲۴ هفته تحت درمان
قرار گرفته بودند به طور آشکاری مسافت پیاده روی در آنها افزایش یافت .
از میان ۱۵ مطالعه بالینی (تا انتهای سال ۱۹۹۰) تنها دو مطالعه کیفیت
قابل قبولی داشتند . نتایج هر دو مطالعه مثبت بودند و یک افزایش قابل قبول در طول
مسافت پیاده روی در بیماران مبتلا به لنگش متناوب پس از ۶ ماهو یک بهبود قبول توجه
در درد هنگام استراحت در بیماران درمان شده با mg200 عصاره جینکو برای ۸ هفته نشان
دادند .
پس از متا آنالیز ۵ مطالعه بالینی کنترل شده با پلاسبو عصاره جینکو (تا
پایان سال ۱۹۹۱) در بیماران مبتلا به بیماری شرائین محیطی، محققین به این نتیجه
رسیدند که عصاره جینکو اثر درمانی بسیار قابل قبولی از خود نشان داده است .
سرگیجه و وزوز گوش
عصاره های جینکو به طور بالینی برای درمان اختلالات گوش داخلی مانند از
دست دادن شنوایی، سرگیجه و وزوز گوش مورد استفاده قرار گرفته اند. در یک مطالعه
دوسوکور کنترل شده با پلاسبو بر روی ۶۸ بیمار مبتلا به سندرم سرگیجه با شروع اخیر،
درمان با عصاره جینکو (mg160-120 روزانه به مدت ۱۲-۴ هفته) یک بهبود معنی دار از
نظر آماری در مقایسه با گروه پلاسبو به وجود آورد .
نتایج مطالعات بالینی بر روی درمان وزوز گوش بحث برانگیز بوده است.
حداقل ۶ مطالعه بالینی اثر بخشی عصاره جینکو را در درمان وزوز گوش مورد ارزیابی
قرار داده اند. این مطالعات نتایج مثبتی را گزارش کردند . یک مطالعه ۱۳ ماهه بر
روی ۱۰۳ بیمار مبتلا به وزوز گوش که به صورت چند مرکزی، تصادفی دوسوکور انجام شد
درمان با عصاره جینکو (mg160 روزانه به مدت ۳ ماه) نشان داد که صرفنظر از فاکتور
پیش بینی بیماری، همه بیماران بهبود پیدا کردند . سه مطالعه کلینیکی دیگر نتایج
منفی گزارش دادند . آنالیز آماری یک مطالعه باز (۸۰ بیمار) بدون پلاسبو همراه با یک
بخش دو سوکور کنترل شده با پلاسبو (۲۱بیمار) نشان داد که عصاره جینکو (mg2/29
روزانه برای دو هفته) هیچ اثری بر روی وزوز گوش نداشت .
فرمولاسیون هایی که فقط دارای جینکو می
باشند
داروهای Proginkgo ساخت کارخانه Procare استرالیا، Cerebokan، Ceremin
و Tebofortan ساخت کارخانه Austroplant اطریش، داروی Tebonin ساخت کارخانه Schwabe
آلمان، داروی Demonatur Ginkgo ساخت کارخانه Democal سوئیس و داروهای Ginkogink و
Tanakan ساخت کارخانه Beaufour فرانسه که برای درمان اختلالات عروق مغزی و محیطی،
عملکرد مغز و اختلالات دهلیزی (سرگیجه و وزوز گوش) کاربرد دارند.
داروی BioGinkgo ساخت کارخانه Pharmanex آمریکا به عنوان مکمل غذایی
کاربرد دارد.
فرمولاسیون های ترکیبی که دارای جینکو می
باشند
داروی Gincosan ساخت کارخانه Pharmaton سوئیس و Ginkoba ساخت کارخانه
Quest کانادا که دارای Ginkgo biliboa و Ginseng در ترکیب خود می باشند و برای
درمان اختلالات عملکرد مغز و بیماری های عروقی کاربرد دارند.
داروی Ginkor ساخت کارخانه Beaufour فرانسه که دارای Ginkgo biloba و
Troxerutin (تری هیدروکسی اتیل روتوزید) در ترکیب خود می باشد و برای درمان
اختلالات عروق محیطی کاربرد دارد.
داروی Perivar ساخت کارخانهIpsen آلمان که دارای Ginkgobiloba،
Heptaminol hydrochloride و Troxerutin در ترکیب خود می باشد و برای درمان هموروئید
و بی کفایتی وریدها کاربرد دارد.
داروی Dorofen ساخت کارخانه Liptis آمریکا که دارای Glucosaminesulfate
و Ginkgobiloba در ترکیب خود می باشد و برای درمان لنگش متناوب و استئوآرتریت
کاربرد دارد.
داروی Herbal Arthritis Formula ساخت کارخانه Faulding استرالیا که
دارای Ginkgo biloba و Devil’s claw root (ریشه پنجه شیطان) در ترکیب خود می باشد و
برای درمان آرتریت و روماتیسم کاربرد دارد.
داروی Gentaplex ساخت کارخانه Liptis آمریکا که دارای Ginkgo biloba و
تخم ماهی لیوفیلیز شده می باشد و برای درمان کاهش میل جنسی مردان کاربرد دارد.
فرمولاسیون هایی که فقط دارای جینکو می
باشند ( در ایران)
داروی تبوکان (Tabokan) ساخت کارخانه کشت و صنعت نیاک به شکل قرص،
داروی جینکوتیدی (Ginkgo T.D.) ساخت کارخانه تولید دارو به شکل قرص، داروی جینکوگل
(Ginkogol) ساخت کارخانه گل دارو به شکل قرص روکش دارو داروی ممورکس (Memorex) ساخت
کارخانه ایران داروک به شکل قرص که همگی از عصاره خشک استاندارد برگ جینکو بیلوبا
تهیه شده اند و برای رفع علائم اختلالات ناشی از سندرم ارگانیک مغزی (مانند کم شدن
حافظه یا اختلالات ادراکی)، سرگیجه و وزوز گوش، اختلالات عروق محیطی و زوال عقل
(آلزایمر) کاربرد دارند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر