آیا با جمع کردن معتادان از سطح شهر مشکل اعتیاد حل می شود؟

بررسی عوامل برانگیزاننده و پیشگیری از اعتیاد؛

آیا با جمع کردن معتادان از سطح شهر مشکل اعتیاد حل می شود؟

پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران - تهران

 صحبت های چند روز پیش مسئولان نیروی انتظامی درباره اینکه آن ها این توانایی را دارند که معتادان سطح شهر را جمع آوری کنند، اما موضوع این هیچ کمکی به ماجرا نمی کند، نشان می دهد همه از جدی و بحرانی بودن ماجرای اعتیاد در کشور آگاه هستند.

 اینکه جمع کردن معتادان متجاهر مشکل بزرگی را از سر راه اعتیاد کشور حل نمی کند، جای تردید ندارد، اما به طور قطع با چه کنم چه کنم کردن هم مشکل حل نخواهد شد. سال هاست که درباره وضعیت اعتیاد یا آمار ارائه می شود یا راهکار، اما رسیدن سن اعتیاد به 13 سال و افزایش شمار معتادان، نشانگر این است که نه اعلام آمار و نه دادن راهکارهای مسکن وار کمکی به حل این مشکل نکرده است؛ چرا که پایه های اعتیاد ساز جامعه همچنان سرپا هستند.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، سردار سعید منتظر المهدی سخنگوی نیروی انتظامی کشور در گفت و گو با یکی از رسانه های کشور با تاکید بر اینکه از وضعیت کشور به ویژه پایتخت درباره اعتیاد آگاه است، اعلام کرده که واقعیت این است یکی از دغدغه های امروز فرمانده نیروی انتظامی، معضل مواد مخدر است. روز و هفته ای نیست که جلسه ای برگزار نشود.

ما به مسئولیت خود واقفیم و آمادگی اجرای صد درصدی آن را داریم و در کسری از هفته این ظرفیت را داریم همه معتادان متجاهر را در سطح شهر جمع آوری کنیم. سیمای شهر تلطیف شود و ذهن مردم آرام شود، ولی آیا این اقدام، همه مشکلات را حل می کند، نه!

به نظر می رسد حرف های سخنگوی نیروی انتظامی حرف های به جا و درستی است، چرا که هرچند وجود معتادان در سطح شهر از جنبه های مختلف آرامش شهر را به هم می زند، اما اینطور نیست که با جمع کردن آنها از سطح شهر مشکلات رفع شود.

اگر تنها به اخبار منتشر شده در هفته گذشته درباره اعتیاد توجه کنیم، می بینیم که مشکل خیلی بیشتر و پیچیده تر از آن است که با جمع کردن معتادان از شهر تمام شود، خبر مسمومیت 191 معتاد، رسیدن سن اعتیاد به 13 سال، افزایش مرگ و میر ناشی از استفاده از مواد مخدر، رشد 21 درصدی کشف این مواد و اخبار این چنینی دیگر نشان می دهد مشکل کشور جمع آوری این معتادان از سطح شهر نیست.

علاوه بر این توجه به این مسئله نیز حائز اهمیت است که طبق گفته ی سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر، ورود ضعیف به موضوع پیشگیری از موادمخدر باعث شده که با جمعیت قابل توجهی از معتادان روبه رو باشیم و چون به این 2 اولویت توجه جدی نشده، معتادان متجاهر را در کشور شاهد هستیم. در حال حاضر 2 تا 3 درصد معتادان کشور را معتادان متجاهر تشکیل می دهند که بخش قابل توجهی از این افراد نیاز به جمع آوری ندارند و باید مداخلات دارویی و مشاوره ای و کاهش آسیب برای آن ها انجام شود و تنها اندکی از آنها است که اصرار به انجام جرم و خرده فروشی موادمخدر دارند که این افراد مشمول جمع آوری می شوند.

بنابراین جمع آوری کردن تنها 2 تا 3 درصد از معتادان در جامعه کمکی به حل مشکل اعتیاد در کشور نمی کند و به نظر می رسد مسئولان بعد از گذاشتن جلسات متعدد باید به راهکار مفید تری برسند و راهکار های جدی و جدیدتری ارائه کنند؛ چرا که سال های سال است جمع کردن معتادان متجاهر از سطح جامعه نه تنها هیچ کمکی به حل این معضل نکرده است که شاهد افزایش قابل توجه معتادان به مواد مخدر نیز هستیم.

یک استاد جامعه شناسی در همین زمینه در گفت و گو با خبرنگار جماران به این نکته تاکید کردک ه جمع آوری معتادان از سطح شهر حل مشکل نمی کند و این را می توان در پیگیری صحبت های سردار ساجدی نیا، سردار رادان، سردار احمدی مقدم و دیگران نیز دید.

امان الله قرایی مقدم در توضیح مسئله اعتیاد به تئوری خود اشاره کرد و گفت: ما درباره اعتیاد با 2 دسته نیرو مواجه هستیم. اگر یک خطر افقی به عنوان خط تعادل در نظر بگیریم، زیر این خط نیروهای بر انگیزنده به اعتیاد قرار می گیرند از جمله خانواده، بدسرپرستی، فقر، بی سر پرستی، محیط نشو و نما، گروه دوستان، و موارد دیگر در زیر این خط قرار می گیرند که در صورت مساعد نبودن شرایط با فشار وارد کردن به فرد باعث به هم ریختن تعادل و در نتیجه اعتیاد در افراد می شوند.

وی ادامه داد: در بالای این خط نیروهای بازدارنده شامل پلیس، قوه قضائیه ، زندان و اعدام و چنین مواردی قرار می گیرند. اگر نیروهای بازدارنده و نیروهای بر انگیزنده را مقایسه کنیم می بینیم در جامعه ما نیروهای بر انگیزنده به اعتیاد به شکل قابل ملاحظه ای بیشتر هستند. این نظریه کوتاه بیان گر این نکته است که وقتی عوالم تحریک کننده به اعتیاد خیلی بیشتر از عوامل باز دارنده باشند، پس نمی توان با این عوامل بازدارنده اعتیاد را کنترل کرد.

این استاد جامعه شناسی گفت: وقتی در جامعه بیکاری، فقر، فرهنگ پایین، عدم توجه به فرزندان، نبود فضای تفریحی کافی و مناسب، غمگین بودن جامعه و هزاران عامل دیگر از این دست وجود دارد چگونه می توان انتظار داشت اعتیاد را با جمع آوری متجاهرین کنترل کرد. تنها راه حل این است که عوامل اعتیاد زا را حذف کنیم چرا که تا زمانی که عوامل اعتیاد زا در جامعه وجود داشته باشد به طور قطع اعتیاد هم وجود خواهد داشت. تجربه چندین ساله به ما نشان می دهد که شیوه های قهری در جامعه کار ساز نخواهد بود.

قرایی مقدم به ارائه راهکاری با توجه به آنچه در دنیا انجام می شود پرداخت و گفت: یک راه حل موقت این است که کاری را انجام دهیم که قبلا انگلیسی ها از آن تجربه موفق به دست آوردند و آن این است که هر معتادی پس از شناسایی در صورتی که اصالتش به شهری غیر از تهران باز گردد، وی را به شهرش برگردانیم که چرا آرامش موجود در شهرهای کوچک و همچنین آشنایی و شناخته شدن در آن ها باعث می شود افراد انگیزه بیشتری به ترک داشته باشند؛ بنابراین می توانیم این افراد را به شهرهای خودشان بازگردانیم و در آنجا به کمپ های ترک اعتیاد معرفی کنیم تا شاید به این شکل این افراد انگیزه ای برای ترک پیدا کنند.

هرچند می توان برای حل معضل اعتیاد به ارائه درمان های موقت پرداخت، اما باید مسئله های اصلی و عوامل اعتیاد ساز را رفع کرد عواملی مثل بیکاری، عدم شادی، نا بسامانی خانواده، شکاف طبقاتی و طلاق این معضل را می سازند و همین ها هم باید این مشکل را رفع کنند.

این جامعه شناس در توضیح اینکه کشور چگونه می تواند با این مشکل رو به رشد مبارزه کند، اضافه کرد: مسائل اجتماعی هیچ راه حل فوری ندارند، برایه حل مسائل اجتماعی باید زیر ساخت ها درست شوند، فرهنگ سازی انجام شود، تا زمانی که بیکاری، فقر، عدم شخصیت اجتماعی، طلاق، عدم فرهنگ سازی، عدم وجود شادی و سرگرمی در جامعه را داشته باشیم هیچ مشکلی را نمی توانیم حل و ریشه کن کنیم.

صحبت های این جامعه شناس نشان می دهد که در حال حاضر محیط برای رشد اعتیاد مساعد است و هیچ راه حلی جز حذف راه رسیدن به اعتیاد نداریم. راه هایی که از مشکلات اجتماعی مثل فقر و بیکاری سرچشمه می گیرند و به معضلات بزرگتر مثل اعتیاد، فحشا، دزدی و هزاران مشکل دیگر ختم می شوند.

هر چند نباید از مسئله معتادان حاضر در جامعه نیز غافل شد و برای بهبود شرایط آنها چاره ای اندیشید. به نظر می رسد بهترین راه حل در حال حاضر این است که از طریق معتادان جامعه به این دست پیدا کنیم که دلیل اعتیاد افراد چیست و راه دست یابی دیگران به این راه ها را حذف کنیم. این یک طرف داستان است که باید راه معتاد شدن را برای افراد جامعه سخت کنیم و اما روی دیگر سکه که نباید فراموش شود نجات افراد معتاد است؛ چرا که هیچ گروه سنی، اجتماعی، تحصیلی و هیچ قشر دیگری از این پدیده در امان نبوده و این مسئله می تواند برای خانواده های زیادی مشکل آفرین باشد.

نکته دیگری که باید به آن توجه شود این است که در مکان های عمومی به ویژه خطوط حمل و نقل عمومی آمار جرم از دزدی تا زورگیری و ... بالا رفته است و طبق آماری که توسط نیروی انتظامی ارائه شده است 50 درصد مجرمین دستگیر شده معتاد هستند. این نشان می دهد که با وجود این عارضه در کشور، جامعه نمی تواند امنیت  داشته باشد؛ بنابراین این مسئله نیز حائز اهمیت است که رها گذاشتن این افراد می تواند به جامعه و امنیت آن ضربه وارد کند. به نظر می رسد بهترین راه حل برای رفع این مشکل این است که مسئولان راه حل اندیشی را تمام کرده و یک راه حل موثر و مداوم را تا به نتیجه رسیدن دنبال کنند.

..................................................
گزارش: زهره علی حسینی