پوکی استخوان، شایع‌ترین بیماری سالمندان
پوکی استخوان بیماری شایعی است که از کاهش تراکم و
استحکام و سست شدن استخوان‌ها ناشی می‌شود. اين پديده به طور معمول در سنين
سالمندي بروز می‌کند اما با ترفند‌های ساده‌ای می‌توان آن را به تاخير
انداخت و يا از شدت آن کاست.
پوکی استخوان زمانی بروز می‌کند که ميزان تخريب تراکم استخوان از تشکیل
آن بیشتر باشد. در چنین وضعیتی استخوان ضعيف شده و با كوچك‌ترين ضربه دچار
شكستگي مي‌شود. این بیماری به‌ویژه در میان سالمندان شیوع بیشتری دارد و
اغلب در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد و علایم آن به تدریج بعد از پیشرفت
بیماری و حتی گاه بعد از گذشت ۱۰ تا ۱۵ سال از شروع آن و با شکستگی استخوان
لگن یا شانه بروز می‌کنند. در چنین مواقعی افراد سالمند تعادل خود را از
دست می‌دهند و به زمین می‌افتند و دچار شکستگی استخوان می‌شوند. در نگاه
اول به‌نظر می‌آید که یک شکستگی ساده رخ داده است اما در حقیقت این افراد
دچار پوکی استخوان شده‌اند.
پوکی استخوان را دست‌کم نگیریم
به گزارش سازمان بهداشت جهانی WHO زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. یائسگی و کاهش هورمون‌های جنسی در زنان موجب کاهش تدریجی تراکم استخوان می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی این بیماری را در رده یکی از ده بیماری مهم و شایع جوامع امروز قرار داده است. اما هنوز هم بسیاری از افراد از میزان جدی بودن خطر این بیماری آگاه نیستند. این بیماری خطرناک در وخیم‌ترین شرایط می‌تواند خطر مرگ را به‌همراه داشته باشد. پزشکان ثابت کرده‌اند که زنان و مردان سالمندی که دچار شکستگی استخوان لگن می‌شوند طی ۵ سال بعدی عمر خود بیشتر از افرادی که شکستگی استخوان نداشته‌اند در معرض خطر مرگ قرار دارند.
افراد سالمند دچار پوکی استخوان ممکن است در اثر این بیماری به ترومبوز (لخته شدن خون در شریان‌ها) و آمبولی ریه مبتلا شوند. این بیماری همچنین احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
تشخیص زودهنگام از طریق سنجش پوکی استخوان
سنجش میزان تراکم به‌روش رادیوگرافی دیجیتال موجب تشخیص به‌موقع و در نتیجه سهولت درمان می‌شود. در این روش اشعه ایکس از دو منبع به استخوان تابانده می‌شود. مقداری از اشعه توسط استخوان جذب شده و مقداری از آن از استخوان عبور کرده و از سمت دیگر خارج می‌شود. مقدار هر کدام از این دو اشعه بعد از خروج از بدن توسط یک گیرنده اندازه‌گیری می‌شود. هرچه تراکم استخوانی بیشتر باشد مقدار بیشتری از اشعه ایکس را جذب کرده و اجازه عبور اشعه کمتری را می‌دهد و مقدار اشعه کمتری به گیرنده می‌رسد. سپس مقیاس مقدار اشعه توسط کامپیوتر به مقیاس میزان تراکم استخوان تبدیل می‌شود. به این طریق میزان کلسیم موجود در اندام به‌ویژه در ناحیه استخوان لگن اندازه‌گیری می‌شود، زیرا این ناحیه نسبت به دیگر نقاط بدن آسیب‌پذیری بیشتری در برابر شکستگی دارد. کمبود غیرعادی میزان کلسیم در بدن نشان‌دهنده پوکی استخوان است.
فیزیوتراپی
یکی از بهترین روش‌ها برای درمان پوکی استخوان به‌شمار می‌آید. فیزیوتراپ
بیمار را در بهبود تعادل دینامیکی به منظور جلوگیری از زمین خوردن و طرز
نشستن و ایستادن صحیح در محیط کار و زندگی کمک می‌کند.
مصرف داروها و پوکی استخوان
این بیماری می‌تواند از عوارض جانبی دیگر بیماری‌ها باشد. بیماران مبتلا به رماتیسم که به ناچار تمام عمر تحت درمان کورتیزون قرار دارند اغلب دچار پوکی استخوان می‌شوند. بیماران سرطانی نیز که شیمی‌درمانی می‌شوند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. یکی از روش‌های مقابله با این بیماری داشتن تحرک و تغذیه مناسب است.
پزشکان در صورت پیشرفته بودن پوکی استخوان درمان با "بیس فسفونات‌ها" را تجویز می‌کنند. "بیس فسفونات" مانع از کاهش تراکم استخوان می‌شود در نتیجه خطر شکستگی استخوان کم‌تر می‌شود. هورمون درمانی نیز مانع از پیشروی این بیماری می‌شود اما مصرف بیش از حد آن در زنان خطر بروز سرطان سینه را افزایش می‌دهد. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند موجب توقف و حتی پس‌رفت پوکی استخوان شود.
علل بروز پوکی استخوان
به عقیده دکتر یورگن زیبن‌هونن کارشناس ورزش، تراکم و قدرت استخوان‌ها تحت تاثیر متغیرهای ژنتیکی و محیطی است و بیماری پوکی استخوان غالبا از مادر به فرزند منتقل می‌شود. اما دلیل دیگر ابتلا به این بیماری در زنان تغییرات هورمونی هنگام یائسگی و کاهش میزان استروژن است. کمبود این هورمون باعث می‌شود سالانه ۴ درصد از میزان تراکم استخوان‌ها کاسته شود. در واقع زنان بین سنین ۴۰ تا ۷۰ به طور متوسط ۴۰ درصد از توده استخوانی خود را از دست می‌دهند، میزان کاهش تراکم استخوانی در مردان در همین حد فاصل زمانی تنها ۱۲ درصد برآورد شده است. کم‌تحرکی، مصرف شیرینی‌جات، نوشیدنی‌های شیرین، مواد غذایی خمیری، سوسیس و کالباس و آبجو بیشترین تاثیر را در کاهش تراکم استخوان دارند.
بیماران مبتلا به پوکی استخوان باید مواد غذایی حاوی کلسیم چون انواع پنیر، شیر و فرآورده‌های لبنی، سبزیجاتی چون بروکلی، گل‌کلم، نان‌های سبوس‌دار و میوه‌جات و آب معدنی غنی‌شده با کلسیم و فاقد سدیم مصرف کنند. مکمل‌های غذایی حاوی روی، منیزیم، ویتامین D و C نیز در افزایش تراکم استخوان نقش دارند.
داشتن برنامه ورزشی منظم می‌تواند در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد، به‌ویژه ورزش‌هایی که همراه با تحمل وزن است. فعالیت‌هایی مانند دو و پرش و انجام ورزش های قدرتی که موجب تقویت عضلات اطراف زانو یا لگن و استفاده از وزنه‌ها، کشش‌ها و دستگاه‌های ورزشی برای تقویت عضلات می‌شود نیز می‌تواند در افزایش تراکم استخوان موثر باشد.
پوکی استخوان را دست‌کم نگیریم
به گزارش سازمان بهداشت جهانی WHO زنان دو برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند. یائسگی و کاهش هورمون‌های جنسی در زنان موجب کاهش تدریجی تراکم استخوان می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی این بیماری را در رده یکی از ده بیماری مهم و شایع جوامع امروز قرار داده است. اما هنوز هم بسیاری از افراد از میزان جدی بودن خطر این بیماری آگاه نیستند. این بیماری خطرناک در وخیم‌ترین شرایط می‌تواند خطر مرگ را به‌همراه داشته باشد. پزشکان ثابت کرده‌اند که زنان و مردان سالمندی که دچار شکستگی استخوان لگن می‌شوند طی ۵ سال بعدی عمر خود بیشتر از افرادی که شکستگی استخوان نداشته‌اند در معرض خطر مرگ قرار دارند.
افراد سالمند دچار پوکی استخوان ممکن است در اثر این بیماری به ترومبوز (لخته شدن خون در شریان‌ها) و آمبولی ریه مبتلا شوند. این بیماری همچنین احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.
تشخیص زودهنگام از طریق سنجش پوکی استخوان
سنجش میزان تراکم به‌روش رادیوگرافی دیجیتال موجب تشخیص به‌موقع و در نتیجه سهولت درمان می‌شود. در این روش اشعه ایکس از دو منبع به استخوان تابانده می‌شود. مقداری از اشعه توسط استخوان جذب شده و مقداری از آن از استخوان عبور کرده و از سمت دیگر خارج می‌شود. مقدار هر کدام از این دو اشعه بعد از خروج از بدن توسط یک گیرنده اندازه‌گیری می‌شود. هرچه تراکم استخوانی بیشتر باشد مقدار بیشتری از اشعه ایکس را جذب کرده و اجازه عبور اشعه کمتری را می‌دهد و مقدار اشعه کمتری به گیرنده می‌رسد. سپس مقیاس مقدار اشعه توسط کامپیوتر به مقیاس میزان تراکم استخوان تبدیل می‌شود. به این طریق میزان کلسیم موجود در اندام به‌ویژه در ناحیه استخوان لگن اندازه‌گیری می‌شود، زیرا این ناحیه نسبت به دیگر نقاط بدن آسیب‌پذیری بیشتری در برابر شکستگی دارد. کمبود غیرعادی میزان کلسیم در بدن نشان‌دهنده پوکی استخوان است.
مصرف داروها و پوکی استخوان
این بیماری می‌تواند از عوارض جانبی دیگر بیماری‌ها باشد. بیماران مبتلا به رماتیسم که به ناچار تمام عمر تحت درمان کورتیزون قرار دارند اغلب دچار پوکی استخوان می‌شوند. بیماران سرطانی نیز که شیمی‌درمانی می‌شوند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌گیرند. یکی از روش‌های مقابله با این بیماری داشتن تحرک و تغذیه مناسب است.
ارتباط بین کمبود ویتامین D در زنان باردار و توانایی های ...
در برنامه غذایی بیماران مبتلا به پوکی استخوان کلسیم نقش عمده‌ای را ایفا می‌کند. ویتامین D را نیز که مانع از پیشروی این بیماری می‌شود می‌توان از طریق نور خورشید تامین کرد اما برخی بیماران باید از قرص‌های حاوی این ویتامین استفاده کنند.پزشکان در صورت پیشرفته بودن پوکی استخوان درمان با "بیس فسفونات‌ها" را تجویز می‌کنند. "بیس فسفونات" مانع از کاهش تراکم استخوان می‌شود در نتیجه خطر شکستگی استخوان کم‌تر می‌شود. هورمون درمانی نیز مانع از پیشروی این بیماری می‌شود اما مصرف بیش از حد آن در زنان خطر بروز سرطان سینه را افزایش می‌دهد. تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند موجب توقف و حتی پس‌رفت پوکی استخوان شود.
علل بروز پوکی استخوان
به عقیده دکتر یورگن زیبن‌هونن کارشناس ورزش، تراکم و قدرت استخوان‌ها تحت تاثیر متغیرهای ژنتیکی و محیطی است و بیماری پوکی استخوان غالبا از مادر به فرزند منتقل می‌شود. اما دلیل دیگر ابتلا به این بیماری در زنان تغییرات هورمونی هنگام یائسگی و کاهش میزان استروژن است. کمبود این هورمون باعث می‌شود سالانه ۴ درصد از میزان تراکم استخوان‌ها کاسته شود. در واقع زنان بین سنین ۴۰ تا ۷۰ به طور متوسط ۴۰ درصد از توده استخوانی خود را از دست می‌دهند، میزان کاهش تراکم استخوانی در مردان در همین حد فاصل زمانی تنها ۱۲ درصد برآورد شده است. کم‌تحرکی، مصرف شیرینی‌جات، نوشیدنی‌های شیرین، مواد غذایی خمیری، سوسیس و کالباس و آبجو بیشترین تاثیر را در کاهش تراکم استخوان دارند.
بیماران مبتلا به پوکی استخوان باید مواد غذایی حاوی کلسیم چون انواع پنیر، شیر و فرآورده‌های لبنی، سبزیجاتی چون بروکلی، گل‌کلم، نان‌های سبوس‌دار و میوه‌جات و آب معدنی غنی‌شده با کلسیم و فاقد سدیم مصرف کنند. مکمل‌های غذایی حاوی روی، منیزیم، ویتامین D و C نیز در افزایش تراکم استخوان نقش دارند.
داشتن برنامه ورزشی منظم می‌تواند در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد، به‌ویژه ورزش‌هایی که همراه با تحمل وزن است. فعالیت‌هایی مانند دو و پرش و انجام ورزش های قدرتی که موجب تقویت عضلات اطراف زانو یا لگن و استفاده از وزنه‌ها، کشش‌ها و دستگاه‌های ورزشی برای تقویت عضلات می‌شود نیز می‌تواند در افزایش تراکم استخوان موثر باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر