دکتر مکری در سمپوزیوم اعتیاد و آسیب های روانی : استراتژی درمان اعتیاد به حشیش ، پاکی اولیه است
دکتر " آذرخش مکری " عضو هیات علمی و استادیار گروه روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران طی سخنانی تحت عنوان " نگاهی به سوء مصرف ، عوارض و درمانهای حشیش " در سی و دومین سمپوزیوم اعتیاد و آسیب های روانی، گفت: استراتژی اصلی در درمان اعتیاد به حشیش ، کنترل علائم محرومیت و پاکی اولیه است .
سی و دومین سمپوزیوم یک روزه "اعتیاد وآسیب های روانی" با عنوان " حشیش و بازبینی پروتکل MMT" امروز (پنج شنبه) ، به همت مرکز تحقیقات سوء مصرف و وابستگی به مواد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و با حضور جمعی از مسئولان وزارت بهداشت ، ستاد مبارزه با مواد مخدر و مراکز تحقیقاتی و درمانی ، در سالن شهید احمدی روشن دانشگاه علوم بهزیستی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری – اطلاع رسانی روابط عمومی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ، دکتر مکری با اشاره به سه روش عمده درمانی (روشهای مصاحبه انگیزشی (MET ) ، CBT و مدیریت مشروط ) که در دنیا متداول است ، گفت : به دلیل پیچیدگی شرایط اعتیاد این ماده مخدر که به آسانی نیز درمان نمی شود ، ترکیب هر سه روش ، می تواند در درمان بیمار موثر باشد ضمن آنکه باید بدانیم که میزان موفقیت در درمان اعتیاد به حشیش ، فقط بین 25 تا 35 درصد است .
وی براساس آمار جهانی ، افزود: بعد از سیگار و الکل ، حشیش شایع ترین ماده مخدر غیرمجاز در دنیا محسوب می شود که 160 میلیون مصرف کننده در دنیا دارد . ده درصد مصرف کنندگان آن ، معتاد (وابسته) می شوند . 50 درصد مصرف کنندگان روزانه به آن معتاد می شوند و شروع مصرف آن اکثرا در دوره نوجوانی ( بین 12 تا 17 سالگی ) است .
دکتر مکری مختصری از گیاه ماری جوانا (حشیش ) گفت که دارای دو بخش نر و ماده است و اینکه بخش ماده آن اثرگذار می باشد.
وی افزود: ماده اصلی این گیاه به نام ( -9-THC دلتا ) ، دارای 60 نوع کانابینول است که جذب ماده از طریق کشیدن آن ، بین 23 تا 10 درصد ، و جذب خوراکی آن نیز بین 6 تا 15 درصد صورت می گیرد و هرچه گیاه مصرفی تازه تر باشد ، قدرت مخدری آن بیشتر است .
وی تاکید کرد که اثربخشی حشیش به میزان جذب THC آن است و در واقع با وجود یک ماده مثبت (CBD ) در این گیاه ، اگر فردی کل گیاه را مصرف کند ، اثر ملایم دارد ولی اگر فقط THC را مصرف کند ، اثر مخدری و تخریبی بر سیستم های بدن به مراتب بیشتر می شود.
وی به عنوان معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران ، همچنین به تاریخچه ای از ساخت حشیش صنعتی توسط شیمی دانی به نام " جان دبلیو هافمن " اشاره کرد و گفت : این شیمی دان توانست برای اولین بار 600 نوع از ماده موثر THC را در آزمایشگاه و با روش سنتز ، بسازد که قوی ترین آن به نام JWH18 ، اثر مخدری بیشتری نسبت به بقیه دارد.
دکتر مکری ، در بیان مصرف دارویی حشیش نیز اظهارداشت : ساخت و مصرف دارویی در امریکا که برای از بین بردن تهوع و عوارض بیماری سرطان تجویز می شود ، از جمله آنهاست .
بحث کاربردی و بالینی و علائم محرومیت از حشیش
دکتر مکری بنقل از مطالعات انجام شده ، گفت : سئوالاتی در این زمینه مطرح است که " آیا مصرف حشیش ، علائم محرومیت دارد و آنها کدامند ؟ ، آیا بین میزان مصرف آن با علائم محرومیت ، ارتباط معنی داری وجود دارد؟ ، آیا بین شدت علائم محرومیت و شدت اعتیاد ، ارتباط معنی داری وجود دارد ؟، آیا شدت علائم محرومیت با شدت عود ، مرتبط هستند ؟ ".
وی افزود: دیدن کابوس ، خواب های عجیب ، پرخاشگری ، احساس تنش بدنی ، بیداری شبانه با عرق ریزش ، خلق افسرده ، سردرد ، درد شکم ، لرزش ، پرخوری یا کم اشتهایی ، از جمله علائم محرومیت حشیش هستند .
این استاد دانشگاه تاکید کرد : مطالعات نشان داده که 19 علامت اولیه به طرز معنی داری با شدت محرومیت ، در ارتباط هستند .
وی یافته جالب دیگری را بیان داشت که " بین مقدار مصرف و شدت علائم محرومیت ، ارتباط معنی داری وجود ندارد و حتی مدت زمان مصرف نیز تاثیری در آن ندارد و در واقع چه کم و چه زیاد مصرف شده باشد و چه کوتاه مدت و چه بلند مدت ، در هر صورت ، علائم محرومیت وجود دارند.
دکتر مکری با اشاره به پرسشنامه SDS به عنوان بهترین پرسشنامه برای سنجش شدت اعتیاد روانی هر ماده مخدر ، ادامه داد: SDS انجام شده در خصوص معتادان به حشیش نشان می دهد که بین اعتیاد روانی حشیش ، با شدت علائم محرومیت ، ارتباط مستقیم وجود دارد که در مورد مصرف کنندگان متادون و اعتیاد روانی متادون ، این شرایط وجود ندارد .
معاون آموزشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران همچنین گفت : شدت علائم محرومیت تا حدی با عود بیماری مرتبط است که شباهت بسیاری به وابستگی نیکوتین ( اعتیاد به سیگار ) دارد .
وی تاکید کرد : در این شرایط ، اگر درمانگران و خانواده ها بتوانند موج اول علائم محرومیت را کنترل کنند و از مصرف حتی کوتاه مدت حشیش ، جلوگیری کنند ، بقیه درمان آسان خواهد شد.
این استاد دانشگاه افزود: مطالعات همچنین نشان می دهد که در 20 تا 50 درصد حشیشی ها با مصرف یک دوز حشیش ، حالتهایی همچون مسخ شخصیت ، مسخ واقعیت ، پارانویا و بدبینی ، پرش افکار ، فشار افکار ، تفکر بهم ریخته ، هذیان و ... ایجاد می شود.
وی ادامه داد: مصرف حاد حشیش (THC ) به اندازه یک دوز، افکار پارانویا و توهم ، که به مدت 200 دقیقه طول می کشد ، پدید می آورد. ضمن آنکه مطالعات ، ایجاد اختلالات حافظه و اختلال در درک درست از گذشت زمان در این افراد را تایید کرده است .
وی به بیان تحقیقی معروف با عنوان " سربازان سوئدی " پرداخت و گفت : این تحقیق 45 هزار و 570 سرباز مرد سوئدی بین سنین 18 تا 20 ساله را مورد بررسی قرار داده و در مرحله اول ، آنان یک بار مصرف حشیش داشته و بعد از 15 سال ، مجددا آنان را بررسی کرده که شواهد بدست آمده این تحقیق از سال 1985 همچنان قابل استناد می باشد .
دکتر مکری درباره نتایج این تحقیق گفت : این بررسی نشان داد که اگر فردی تنها یک بار مصرف حشیش داشته ، 2/4 برابر ریسک اسکیزوفرنی در این فرد را امکانپذیر میکند و اگر بیش از 50 بار مصرف حشیش داشته است ، شش برابر احتمال ابتلای وی به اسکیزوفرنی وجود دارد.
وی با اشاره به ثابت نبودن این ارقام در افراد مختلف با شرایط گوناگون ، افزود: آنچه که می توان تقریبا نزدیک به واقعیت دانست ، این است که اگر فردی به حشیش اعتیاد پیدا کرد ، احتمال ابتلای وی به اسکیزوفرنی (نوعی بیماری روانی ) حداکثر سه برابر خواهد شد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد : مطالعات همچنین نشان می دهند که مصرف حشیش ، سایکوز می دهد و وجود سایکوز در فرد ، او را به سمت مصرف حشیش سوق می دهد. ضمن آنکه مشخص شده که مصرف حشیش بروز پسیکوز در افراد طبیعی را حدود دو تا سه برابر افزایش می دهد.
وی در پایان سخنانش ، از مسیر خوبی که وزارت بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر طی ماههای اخیر در خصوص چگونگی مبارزه ، پیشگیری و درمان اعتیاد ، از طریق پروتکل MMT ترسیم کرده اند ، ابراز خشنودی کرد و افزود: امیدوارم درمان ها ارتقاء یابد و خدمات به حدی برسند که همه از عملکرد مراکز درمان اعتیاد راضی باشند.
