دروغگوها را نمی‌توان از حرکات صورتشان تشخیص داد

در فرودگاه‌های آمریکا کاراگاه‌هایی فعال هستند که از روی حرکات صورت افراد مشکوک و درغگو، آن‌ها را دستگیر می‌کنند. اما روان‌پزشکان می‌گویند که زبان ایما و اشاره برای تشخیص یک "دروغگو" آنچنان گویا نیست که گمان می‌رود.

پاول اکمان (Paul Ekman) یکی از روانشناسانی است که در دنیا به علت نظریه‌ای که درباره دروغ گفتن داشت، مشهور شد. نظریه او این است که حرکات ریز در صورت و رفتار انسان‌ها به سرعت می‌توانند نشان دهند که آیا یک نفر چیزی را پنهان می‌کند یا نه.
اکمان نقشه و نموداری از احساسات منتشر کرده است که بر اساس آن می‌شود لبخند واقعی را از لبخند دروغین، ترس را از رنج و یا خونسردی را از یاس تشخیص داد و تفکیک کرد.

کاراگاه‌هایی که دروغگوها را دستگیر می‌کنند

اداره امنیت هوایی ایالات متحده آمریکا بر اساس نظریه‌های این روانشناس، یک برنامه گسترده در این رابطه به راه انداخته است. در ۱۷۶ فرودگاه در آمریکا ۳ هزار کاراگاهی که دوره‌های مخصوص دیده‌اند، در حال کار هستند. هزینه راه اندازی این برنامه به یک میلیارد دلار می‌رسد. این کاراگاه‌ها در فرودگاه‌ها زبان اشاره مسافران را به زیر ذره بین می‌برند. افرادی که مشکوک هستند تحت بازجویی قرار می‌گیرند؛ بازپرسی‌ای که بر اساس معیارهای پاول اکمان است.

روش پاول اکمان در واقعیت موفقیت‌آمیز نیست

اما گزارش‌های سال‌های اخیر حاکی از آنند که نظریه‌های اکمان دیگر زیر سئوال رفته‌اند. آزمایش‌های جدید نشان داده‌اند که دروغ را می‌توان بیشتر از طریق شنیدن تا دیدن تشخیص داد. افزون بر این نمی‌توان از روی حرکات بدن افراد دروغ گفتن‌شان را تشخیص داد. میزان موفقیتی که نظریه اکمان قول داده بود نیز در عمل بدست نیامد. برای مثال این کاراگاه‌ها در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ حدود ۶۱ هزار نفر را مورد بررسی قرار دادند و بیش از ۱۳ درصد آن‌ها را بازجویی کردند. از این ۱۳ درصد تنها ۴ درصد به دلیل داشتن مدارک جعلی، مهاجرت غیر قانونی و داشتن مواد مخدر دستگیر شدند. اما روش پاول اکمان قول موفقیت ۹۵ درصدی را می‌دهد.
بر اساس نظریه اکمان افرادی که دروغ می‌گویند، خونسردی ندارند، اما افرادی که حقیقت را می‌گویند، به طور خونسرد برخورد می‌کنند. اما در حقیقت این طور نیست؛ افرادی که دروغ می‌گویند، خیلی هم می‌توانند خونسرد برخورد ‌کنند.