تجارت جهانی مواد مخدر؛ تجارت پرسود کوکائین

امروزه تجارت مواد مخدر که یکی از پرسودترین تجارت‌ها در دنیا محسوب می‌شود؛ جدی‌ترین جنایت سازمان یافته نیز محسوب می‌شود.

دولت‌ها تاکنون میلیاردها دلار و هزاران کشته برای مبارزه با این پدیده صرف کرده‌اند.

اما برغم انهدام موفقیت‌آمیز بزرگ‌ترین کارتل‌های مواد مخدر، کشته‌شدن ودستگیری قدرتمندترین رهبران این کارتل‌ها ‌و کشف بزرگ‌ترین محموله‌های مواد مخدر به ارزش میلیاردها دلار، این تجارت پرسود همچنان از رونق برخوردار است.

به گفته کارشناسان رونق این تجارت از یک سو به دلیل تقاضا برای مصرف مواد مخدر است که در سال‌های اخیر نه تنها کاهش نیافته ، بلکه روز به روز نیز افزایش یافته است و از سوی دیگر درآمد هنگفت حاصل از این تجارت است . امروزه رهبران کارتل‌های مواد مخدر با انتقال بازار تجارت خود به کشورهای امن‌تر همچنان به تولید و توزیع مواد مخدر در سراسر دنیا ادامه می‌دهند.

کشورهایی که عملا به زمین بازی این کارتل‌ها تبدیل شده‌اند.

 در این کشورها تلفیقی از سرمایه‌های به ظاهر پایان ناپذیر، فساد در بالاترین سطوح دولتی و عزم راسخ برای بکارگیری خشونت مرگبار از سوی رهبران کارتل‌های مواد مخدر سبب تداوم این تجارت شده است .

مکزیک یکی از کشورهای امن برای کارتل‌های مواد مخدر دنیاست.

کارتل "سینالوآ " که از قدیمی‌ترین گروه‌های جرایم سازمان یافته قاچاق مواد مخدر است و به اذعان سازمان سیا، پرنفوذترین گروه‌ سازمان یافته قاچاق مواد مخدر در جهان به شمار می‌رود، در این کشور فعالیت می‌کند . این کارتل مسئول تأمین عمده مواد مخدر آمریکای شمالی است که قاچاق این مواد را از طریق دریا، هوا و تونل‌های زیرزمینی و با پیشرفته‌ترین نظام توزیع صورت می‌دهد.

 طبق برآوردها، این کارتل در 50 کشور جهان عضو دارد. "خواکین لوئرا" مشهور به "ال چاپو" رهبر کارتل "سینالوآ "در سال 1993 دستگیر و به زندانی فوق امنیتی منتقل شد، اما هشت سال بعد توانست از زندان فرار کند.

 اما بالاخره در سال 2014، طی عملیات مشترک اداره‌ مبارزه با مواد مخدر آمریکا، پلیس فدرال مکزیک و کماندوهای نیروی دریایی این کشور، "ال چاپو "بار دیگر به دام افتاد. اما این ضربه‌کاری نیروهای امنیتی نیز نتوانست مانع از ادامه فعالیت‌های کارتل "سینالوآ " شود." یکی از پرسودترین تجارت‌های این کارتل ، تجارت کوکایین است .

 شواهد موجود نشان می‌دهد که کارتل‌های کوکائین تا 93 درصد سود حاصل می‌کنند.

کوکائین از گیاهی به نام کوکا به دست می‌آید که عمدتا در کشورهای حاشیه رشته کوه " آند " مانند کلمبیا، پرو و بولیوی کشت می‌شود. براساس اطلاعات اعلام شده کلمبیا بزرگ‌ترین تولید کننده کوکائین است .
"پابلو اسکوبار "یکی از ثروتمندترین جنایتکاران تاریخ جهان در سال‌های دهه 70 میلادی رهبر کارتل مشهور مواد مخدر مدلین کلمبیا بود که ۸۰ درصد تجارت کوکائین جهان را در اختیار داشت.

 در آن زمان "اسکوبار "با پول حاصل از قاچاق کوکائین هفتمین مرد ثروتمند جهان محسوب می‌شد. کارتل "مدلین" به همراه کارتل " کالی" در دهه 1990 تا مرز تشکیل یک دولت مواد مخدر در این کشور نیز پیش رفتند .

 گرچه با تلاش نیروهای پلیس این کشور این کارتل‌ها اکنون دیگر وجود ندارند، ولی کشور کلمبیا همچنان رتبه اول جهانی را در تولید کوکایین داراست.

براساس شواهد موجود کشور پرو نیز دومین تولید کننده کوکائین دنیا بشمار می‌رود و کشت گیاه کوکا به عنوان ماده خام اولیه برای تولید کوکائین در این کشور آزاد است .
مطالعات نشان می‌دهد 90درصد این گیاه برای تولید کوکائین مصرف می‌شود که به رشد یک اقتصاد سایه چندین میلیارد دلاری در پرو منجر شده است. بولیوی نیز بعد از کلمبیا و پرو بزرگترین تولید کننده کوکائین است .

براساس گزارش سازمان ملل ، حدود 29 هزار هکتار از اراضی بولیوی در چند سال گذشته به کشت گیاه کوکا اختصاص داشته است.

 به گفته کارشناسان اقتصادی، دلیل اصلی روی آوردن کشاورزان بولیویایی به کشت کوکا را می‌توان بازدهی اقتصادی سریع، وزن سبک، چهار بار برداشت محصول در سال و وفور دلارهای آمریکایی در این تجارت دانست که تبدیل به یک منبع درآمد باارزش در اقتصاد پر تورم این کشور شده است.

 گرچه دولت بولیوی تلاش زیادی را برای کاهش سرعت کشت و تولید کوکا از ۱۹۸۳ آغاز کرده است اما این تلاش‌ها تاثیر ناچیزی بر صنعت کوکا گذاشته است .

سازمان ملل در گزارشی که به تازگی منتشر کرد، دو کشور پرو و کلمبیا را به عنوان مهم‌ترین تولید کننده کوکائین در جهان معرفی کرد. پلیس پرو نیز ضمن تایید این موضوع ؛ گفته است که در حال حاضر با وجود تمام مجازات‌های بازدارنده و اقدامات دولت، سالانه حدود پانصد تن کوکائین در این کشور تولید و برای پالایش و پخش به بولیوی منتقل می‌‌شود.

 مقصد صادرات کوکائین پرو اغلب ، برزیل و اروپا است. پلیس پرو همچنین اعلام کرده انتقال این مواد اغلب از طریق مسیر هوایی انجام می‌شود و هر پرواز انتقال کوکائین ،‌ سود سرشاری بالغ بر ده‌ها هزار دلار برای خلبان و قاچاقچیان سود دارد. این منطقه در هر روز شاهد پرواز چهار تا شش هواپیما برای انتقال کوکائین‌ با وزنی در حدود دویست تا پانصد کیلوگرم است . ارزش هر محموله نیز رقمی در حدود سیصد تا پانصد هزار دلار است . برای هر پرواز ؛هر یک از خلبانان از ده تا بیست و پنج هزار دلار دستمزد دریافت می‌کنند.

پلیس مبارزه با مواد مخدر پرو برای مبارزه با این پرواز‌ها ، اقدام به حفر چاله‌هایی نموده که مانع از نشستن هواپیماهای کوچک در مناطق مرزی این کشور شود.

اما سود سرشار این ماده مخدر به قدری است که قاچاقچیان برای پر کردن و مسطح نمودن باندهای موقت هواپیما ؛ برای هر چاله مبلغی معادل ۱۰۰ دلار به روستائیان پرداخت می‌کنند و با این شکل به رویارویی علنی با پلیس این کشور رفته‌اند.
اما کوکائین تولید شده در این کشورها ، کجا به فروش می‌رسد ؟

 آمارها حاکی از آن است که مهمترین بازار فروش کوکائین آمریکا است .

 این کشور در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻮﮐﺎﺋﯿﻦ مقام نخست را در جهان داراﺳﺖ . تمام ﮐﻮﮐﺎﺋﯿﻦ ﻣﺼﺮﻓﯽ این کشور از ﮐﺸﻮرﻫﺎی آﻣﺮیکای ﻻﺗﯿﻦ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽ‌ﺷﻮد. ﺑﺮاﺳﺎس آﻣﺎرﻫﺎی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه، ﻣﯿﺰان درآﻣﺪﻫﺎی ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر ﺳﺎﻻﻧﻪ ۶۰۰ ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر ﻣﻌﺎدل ﻫﺸﺖ درﺻﺪ ﺣﺠﻢ ﺗﺠﺎرت ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺖ.

در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن، آﻣﺎرﻫﺎی رﺳﻤﯽ در آﻣﺮیکا ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺧﺮید و ﻓﺮوش و ﺗﺠﺎرت داﺧﻠﯽ ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر در آﻣﺮیکا ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ۱۹۰ ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر اﺳﺖ.

 اﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﺗﺠﺎرت ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر در آﻣﺮیکا در ﺳﺎل ﻣﺴﺎوی ﺑﺎ ﻣﯿﺰان کل ﺗﺠﺎرت این کشور از صنعت ﺧﻮدرو و ﻓﻮﻻد اﺳﺖ. براﺳﺎس ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎی ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه، ﻣﯿﺰان ﺧﺮید و ﻓﺮوش ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر در آﻣﺮیکا ﺑﻪ ﺣﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ روی ۷۵ درﺻﺪ دﻻرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در داﺧﻞ این کشور رد و ﺑﺪل ﻣﯽ ﺷﻮد، آﺛﺎر ﻣﺎده ﻣﺨﺪر ﮐﻮﮐﺎﺋﯿﻦ دیده ﻣﯽ ﺷﻮد.

پس از آمریکای شمالی در حال حاضر اروپا دومین بازار فروش کوکائین است. به‌گفته کارشناسان، اکنون میزان مصرف کوکائین در انگلیس و اسپانیا از آمریکا و کانادا هم پیشی گرفته است.

 ایتالیا، آلمان و فرانسه در رده های بعدی جدول مصرف کوکائین قرار دارند. پس از حشیش، کوکائین دومین ماده مخدر غیرقانونی مصرفی در اروپا به ویژه در غرب این قاره است . طبق آمار ارائه شده در گزارش جهانی ۲۰۱۰ مرکز کنترل مواد مخدر اروپا، از ۸۵۰۰ مرگ سالانه که مربوط به مصرف مواد مخدر در اروپا است ، نیمی از آن در بریتانیا و آلمان رخ می‌دهد که در حدود ۱۰۰۰ مورد آن به مصرف کوکائین مربوط می شود.

در حال حاضر شبکه های قاچاق مواد مخدر نفوذ خود را حتی تا مناطق شرقی اروپا نیز گسترش داده‌اند. گرچه مصرف کوکائین در اروپای شرقی هنوز کمتر از اروپای غربی است اما با این وجود مصرف هرویین در کشورهایی مثل روسیه افزایش یافته و این کشور تبدیل به دومین بازار بزرگ مواد مخدر در منطقه شده است.

در سال ۱۹۹۸، مجمع عمومی سازمان ملل زمان هدفی را برای " حذف یا به حداقل رساندن " قاچاق و مصرف مواد مخدر تعیین کرد که مورد موافقت اتحادیه اروپا و کشورهای عضو "جی۸ " و نیز اغلب دولت‌های آمریکای مرکزی و جنوبی قرار گرفت. اما در سال ۲۰۰۸ باتوجه به پیشرفت‌های ضعیفی که در این زمینه وجود داشت این زمان هدف تا سال ۲۰۱۹ تمدید شد.
این توافق نامه در حال حاضر به امضای نمایندگان 23کشور که متاثر از تجارت کوکایین هستند ، رسیده است ؛ اما انبارها، مسیرها و نحوه قاچاق کوکائین همیشه آن‌چنان ماهرانه و پیچیده صورت می‌گیرد که کشورهای امضاء کننده توافق‌نامه ضد قاچاق مواد مخدر در اجلاس "جی ۸ " خواهان گسترش همکاری ‌بین نیروهای امنیتی این کشورها و نیز ظرفیت‌های اطلاعاتی خود هستند.

این کشورها همچنین به دنبال راهکارهایی قانونی برای انتقال دارایی‌های ضبط شده قاچاقچیان به یک صندوق بین‌المللی هستند تا بتوانند عملیات ضد قاچاق مواد مخدر را در کشورهای در حال توسعه از لحاظ مالی حمایت کنند.آنچه مسلم است مبارزه با تولید و قاچاق مواد مخدر نیاز به یک همکاری بین‌المللی دارد و هیچ کشوری به تنهایی قادر به ازبین بردن این تجارت پرسود نخواهد بود.