عنوان: شیشه (متامفتامین- مواد مخدر)
معرف
1- معادل انگلیسی: Methamphetamine
2- تعریف: ماده اعتیادآور محرکی است که مشتق آمفتامین است و به خاطر شکل ظاهری در ایران، به شیشه معروف شده است (1).
متن
متامفتامین با ساختار شیمیایی زیر (2) مادۀ روانگردانی است که در بازار قاچاق ایران به نام شیشه معروف شده است.
این ماده با نام‌های خیابانی یخ، سرعت، مت و شابو در بازار قاچاق عرضه می‌شود. نام‌های شیشه و یخ اشاره به شکل ظاهری ماده دارد که به شکل خرده‌های شیشه یا یخ است (3).
پیش‌ساز شیشه ماده‌ای به نام افدرین است که از گیاه افدرا گرفته می‌شود. (4). متامفتامین در سال 1919 توسط یک شیمیدان ژاپنی معرفی شد. این ماده به صورت پودر کریستالی تولید شده و قابلیت تزریق، استنشاق یا نوشیدن به همراه نوشیدنی‌ها را داشت (5).
متامفتامین در خلال جنگ جهانی دوم ماده جدایی‌ناپذیر سربازان آلمانی، انگلیسی، ژاپنی و آمریکایی شد تا بتوانند در برابر محدودیت جیره غذایی مقاومت کنند. سربازان هیتلر نیز قرص متامفتامین را با نام «پرویتین» مصرف میکردند. علاوه بر سربازان، خلبانان نیز برای پروازهای طولانی، رانندگان کامیون برای طی مسافت طولانی بدون خواب، خانم‌های خانه‌دار برای جلوگیری از افسردگی، ورزشکاران برای استقامت در ورزش و افراد عادی برای جلوگیری از چاقی، تمرکز و درمان بیش‌فعالی بارها و بارها از این ماده استفاده کردند (6).
مت به راحتی در آشپزخانه‌های خانگی یا کارگاه‌ها زیرزمینی و غیرقانونی تولید می‌شود. تولید مت آسان ولی بسیار خطرناک است زیرا کمی بی‌احتیاطی منجر به انفجار و اشتعال می‌گردد (7).
شیشه که شکل تدخینی متامفتامین است معمولا با استفاده از پایپ‌های دست‌ساز تدخین می‌شود. مقدار کمی از شیشه را در پایپ می‌ریزند و بخارها و دود حاصل از حرارت با فندک اتمی را استنشاق میکنند (8). مصرف مت از طریق خوردن یا استنشاق به روش انفیه نیز ایجاد سرخوشی می‌نماید.
استفاده به روش انفیه را «ریلینگ» نیز می‌نامند (9).
معمول آن است که هر ماده محرکی آثار تحریکی خود را با آزاد کردن دوپامین مغز نشان دهد. اما سازوکار عمل متامفتامین چیست؟ متامفتامین مستقیما دوپامین آزاد نمی‌کند. مت با چسبیدن به مراکز گیرنده دوپامین، نرون‌ها را به اشتباه انداخته و باعث آزادسازی دوپامین می‌شود. علاوه بر این مت از بازیافت دوپامین جلوگیری می‌کند و دوپامین را در مدت طولانی فعال نگه می‌دارد و بدین ترتیب دوره سرخوشی پس از استفاده از مت طولانی است (10).
مصرف مت در وهلۀ اول باعث ایجاد سرخوشی و اعتماد به نفس می‌شود ولی هنگام خروج مصرف کننده از حالت سرخوشی، عوارض منفی آن آنقدر شدید است که به «سقوط» منجر می‌شود. به همین دلیل بسیاری از مصرف کنندگان برای فرار از سقوط از سایر مواد مثل کوکایین و هرویین پس از مت استفاده میکنند (11).
عوارض پس از مصرف مداوم مت بسیار وحشتناک است. عطش مغز برای مصرف مت به دلیل تخریب دوپامین و سپس تخریب مغز، فقدان احساس لذت و افسردگی پس از مصرف، از بین رفتن دندان‌ها، ضایعات قلبی و عروقی، تشنج و حتی مرگ از عوارض مصرف شیشه است (12).
خستگی، خواب طولانی و ناآرام، تندخویی و گرسنگی شدید و افسردگی متوسط تا شدید (که گاهی ممکن است منجر به خودکشی شود) و حمله‌های صرعی شدید را از عوارض نرسیدن ماده به بدن دانسته‌اند (13).
روش‌های اصلی برای درمان اعتیاد به شیشه عبارت اند از:
1- استفاده از برنامه‌های بستر مدار که متداول‌ترین آن برنامه‌های سی تا نود روزه است و تا یک‌سال ادامه دارد. این روش درمان با درخواست مصرف‌کننده آغاز می‌شود و پس از درمان جسمانی، بازپروری و روان درمانی آغاز می‌شود.
2- روش درمانی سرپایی موسوم به ماتریکس رویکردی چندوجهی دارد: درمان‌های رفتارشناختی، درمان تقویت مثبت، درگیر شدن خانواده، اطلاعات آموزشی روانشناختی، دوازده گام تلاش، و آزمایش منظم ادرار. این نوع درمان شامل شرکت در جلسات گروهی و فردی به مدت چهار ماه و سپس دریافت حمایت‌های مراقبتی است (14).
کلید واژه ها
شیشه، مت، داروهای روانگردان، متامفتامین، ترک اعتیاد شیشه.
ارجاعات
1- کاکویی، عیسی. گامی در شناخت مواد مخدر و روانگردان. تهران: دانشگاه علوم انتظامی، 1385، ص158.
2) http://en.wikipedia.org/wiki/Methamphetamine
3- کاکویی، عیسی. گامی در شناخت مواد مخدر و روانگردان. همان.
4- محلینگ، رندی. داروها و واقعیت‌های صریح متامفتامین. مترجم: مسعود رضوانی، تهران: پلیس مبارزه با مواد مخدر، 1388، ص23.
5- همان، ص24.
6- محلینگ، رندی. همان، ص 26-25.
7- همان، ص28-27.
8- احتشامی، علی. کلیات و طبقه‌بندی مواد مخدر. تهران: دانشگاه علوم انتظامی، 1385، ص55.
9- محلینگ، رندی. ص 58.
10- محلینگ، رندی. داروها و واقعیت‌های صریح متامفتامین. همان، ص66.
11- کاکویی، عیسی. همان.
12- محلینگ، رندی. همان، صص87-79.
13- ابادینسکی، هوارد. مواد مخدر، نگاهی اجمالی. مترجم: جلیل کریمی و دیگران، تهران: ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری، 1384، ص167.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر