ارزیابی عملکرد ستاد مبارزه با مواد مخدر در سالی که گذشت
آمار واقعی معتادان ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است/حداکثر ۱۵درصد درمان می‌شوند
خبرگزاری فارس:یک کارشناس مبارزه با مواد مخدر با دو روش مختلف ثابت می‌کند که آمار واقعی معتادان در کشور ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است.
او عملکرد پلیس را در کشف مواد و دستگیری قاچاقچیان موفق می‌داند اما معتقد است در حوزه درمان و پیشگیری از اعتیاد موقق نبوده‌ایم.
سعید صفاتیان، کارشناس مبارزه با مواد مخدر و مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌گو با خبرنگار بهداشت و درمان در مورد عملکرد این ستاد گفت: در حوزه درمان مواد مخدر آن چیزی که موجود است سندهای بالا دستی سیاستهای مجمع تشخیص مصلحت نظام است که 3 بند آن در حوزه درمان است و به توسعه مراکز درمانی تأکید دارد.
وی ادامه داد: در ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر همه معتادان موظف به مراجعه به مراکز درمانی شده‌اند و وزارتخانه‌های رفاه و بهداشت و ستاد مبارزه با مواد مخدر موظف به تدوین آیین‌نامه در این زمینه هستند.
صفاتیان گفت: ماده 16 این قانون به درمان اجباری معتادانی که مراجعه نمی‌کنند یا در حوزه اعتیاد تجاهر می‌کنند مربوط است که با دستگیری به این مراکز آورده می‌شوند.
این کارشناس حوزه اعتیاد تصریح کرد: در حال حاضر 4 هزار مرکز درمانی در کشور وجود دارد که 700 هزار معتاد را پوشش می‌دهند، تعداد این مراکز و فعالیت آنها مناسب است و این در حالی است که 80 درصد درمان در اختیار بخش خصوصی و 90 درصد درمان توسط پزشکان عمومی و 10 درصد توسط سازمانهای مردم نهاد انجام می‌شود.
آیین نامه درمان معتادان کارشناسی نیست
صفاتیان گفت: مشکلی که در این حوزه وجود دارد به نوع ماندگاری در درمان و سیاستهای آن بر می‌گردد به طوری که آیین‌نامه موجود در این زمینه فقط نگاه درمانی دارد تا کارشناسی.
وی تصریح کرد: 8 مدل به شکل مرکز درمانی تعریف شده و دستورالعمل دارد، از این میان فقط یک مدل کارشناسی است، درحالی که کشورهای منطقه و موفق در امر اعتیاد بیشتر به کاهش آسیب‌ها می‌پردازند.
مدیرکل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: بحث کاهش آسیب در کشور نیز انجام شده اما بسیار ضعیف است. برای فرد معتادی که 10 سال مواد مصرف کرده نمی‌توان با یک برنامه 2 مامه او را را درمان کرد بلکه عوارض جسمی، روانی، اقتصادی و اجتماعی را باید کم کرد.
با یک نگاه پرهیزمدارانه ظرف 2 ماه می‌خواهند کار را جمع کنند
صفاتیان افزود: معتاد تزریقی را به کشیدنی تبدیل می‌کنیم، از 5 گرم روزانه به مصرف یک گرم کاهش می‌دهیم. در حالی که باید این مسائل در یک فرایند چند ساله انجام شود.
وی ادامه داد: در کشورهای موفق همراه با درمان دارویی که بیش از 15 تا 20 درصد جایگاه ندارد، 70 درصد درمان غیر دارویی کاربرد دارد. درحالی که در ایران با یک نگاه پرهیز مدارانه ظرف 2 ماه می‌خواهند کار را جمع کنند.
صفاتیان افزود: اگر در آمارها بگویند 100 هزار معتاد، 2 ماهه پاک می‌شوند آمار خوبی است و عملکردشان را بالا برده‌اند اما با چرخش به سمت درمان ظرف 2 سال آینده، دلزدگی از درمان را ایجاد می‌کنند و درمان، کوتاه مدت خواهد شد.
این کارشناس حوزه مبارزه با اعتیاد افزود: متأسفانه نگاه برنامه‌ریزان در همه حوزه‌ها نسبت به درمان غیردارویی ضعیف است و این در حالی است که اقدامات برای بودجه ریزی در حال کم شدن است. نگاه مسئولان به این حوزه ضعیف شده است و مسئولان به دنبال درمانهای طولانی مدت نیستند.
صفاتیان درمان رایگان اعتیاد را مناسب ندانست و گفت: پروتکل علمی در دنیا وجود ندارد که درمان اعتیاد رایگان باشد بلکه باید بیمه آن را پوشش دهد.
در ماده 15 قانون مبارزه با مواد مخدر بحث بیمه آمده است اما تاکنون هیچ گونه اقدامی نشده و وزارتخانه‌های رفاه و بهداشت نتوانسته‌اند بسته کلی درمان اعتیاد را تعریف کنند.
معتادان نمی‌توانند هزینه درمان بدهند/نگاه مسئولان سختگیرانه است
وی با تأکید بر درمان یک تا 100 معتاد و پوشش بیمه پایه و بستری تصریح کرد: بسیاری از معتادان نمی‌توانند هزینه درمان اعتیاد به مواد روانگردان و غیره را بدهند و از سوی دیگر 80 درصد مراکز درمانی خصوصی است، اگر هزینه‌ها را کاهش دهیم این مراکز نمی‌توانند فعالیت کنند.
صفاتیان گفت: در چند ماه گذشته نگاه مسئولان بر حوزه درمان سختگیرانه بوده و با ابلاغ آیین نامه‌های متعدد انگیزه را از پزشکان گرفته‌اند؛ اینکه چرا هنوز در بحث درمان به جمع بندی نرسیده‌اند مشخص نیست اما آنچه وجود دارد سیل زیاد معتادان در پشت در‌های مراکز درمان است.
وی افزایش الگوهای درمان از 8 الگو به 20 الگو را پیشنهاد داد و گفت: نگاه مسئولان در این زمینه تنگ نظرانه است و صنفی و دستگاهی دیده شده است، برای یک مرکز یا یک دانشگاه آیین‌نامه می‌نویسند در حالی که باید همه صنف‌ها را می‌دیدند.
ماندگاری در درمان معتادان حداکثر 15 درصد است
این کارشناس حوزه مبارزه اعتیاد در مورد ماندگاری معتادان در درمان اظهار کرد: در بهترین کشورها حدود 45 درصد از معتادان در درمان ماندگار می‌شوند که در ایران با بررسی‌های انجام شده، حداکثر 15 درصد است.
صفاتیان با انتقاد از اینکه مجلس در زمینه اعتباربخشی کمک قابل توجهی ندارد گفت: برنامه‌ها برای اینکه عملیاتی شوند بودجه می‌خواهند، ما برای نمایندگان از برنامه‌ها می‌گوییم و آنها چشم می‌گویند اما در عمل اتفاقی نمی‌افتد.
سعید صفاتیان، مدیرکل سابق درمان ستاد مبارزه با موادمخدر ضمن هشدار احتمال ورود کروکدیل به ایران می‌گوید: «هنوز مرزهای ایران به روی این ماده مخدر
وی افزود: 90 میلیارد تومان بودجه ستاد مبارزه با مواد مخدر است در حالی که میزان قاچاق مواد مخدر در سال 1500 میلیارد دلار است که این مسئله ضربه بزرگی به اقتصاد مبارزه با مواد مخدر می‌زند، از سوی دیگر همه نگاه‌ها به دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر معطوف است درحالی که باید این دبیرخانه فقط هماهنگ کننده دستگاه‌ها باشد.
ساختار مبارزه با مواد مخدر در کشور قدرتمند نیست
صفاتیان گفت: ساختار مبارزه با مواد مخدر در کشور قدرتمند نیست در حالی که افرادی که در دبیرخانه ستاد هستند باید قدرتمند باشند، در این زمینه باید اجازه بیشتری به صورت قانونی به ستاد داده شود تا امکان حذف دستگاههایی که همکاری نمی‌کنند را داشته باشد، در کشورهای دیگر ستاد مبارزه با مواد مخدر، عملکرد اجرایی دارد اما در ایران فقط در حد نامه‌نگاری و اداری است.
مدیرکل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره مسائل مربوط به حوزه پیشگیری از اعتیاد گفت: حدود 12 دستگاه در این زمینه فعالیت می‌کنند که بسیار موازی‌کارانه است و نتیجه مناسب رخ نمی‌دهد؛ در بند 4 این قانون آمده که از خانواده و مسائل مذهبی در امر پیشگیری بهره بگیریم ، باید پرسید چقدر خانواده‌ها را درگیر کرده‌ایم.
مطالب آموزشی مربوط به 15 سال گذشته است
صفاتیان ادامه داد: امروز در کلاسهای آموزشی مطالبی را می‌گوییم که مربوط به 15 سال پیش است، آیا علم پیشگیری در جهان پیشرفت نکرده است.
وی گفت: در حوزه پیشگیری از اعتیاد موفق نبوده‌ایم، کاهش سن اعتیاد، افزایش گرایش به مصرف مواد و تغییر نگرش‌ها بیانگر این موضوع است و بسیاری از کشورها که در امر اعتیاد موفق بوده‌اند آن را در حد کنترل نگه داشته‌اند که در ایران این طور نیست.
صفاتیان ادامه داد: در حوزه آموزش تخصصی به مددکاران و کارشناسان نیز موفق نبوده‌ایم، دوره‌های آموزشی با کلاسهای 6 ساعته مواد چیست؟ را برگزار می‌کنیم با جمعیتی 300 نفره . اصلاً در دنیا همایش پیشگیری برگزار نمی‌شود بلکه کلاسها تخصصی شده‌اند.
زمان تدوین پروتکل درمان روانگردانها و شیشه نرسیده است؟
صفاتیان ادامه داد: 4 هزار مرکز درمانی داریم و پزشک آن 7 سال پیش دوره درمان با متادون را دیده است درحالی که روش‌های جدید درمانی آمده و باید پرسید کدام دستگاه متولی آموزشهای جدید است، چه زمانی پروتکل درمان مواد روانگردان و شیشه تدوین می‌شود؟
این کارشناس حوزه اعتیاد گفت: حرفهای تکراری و الگوهای قدیمی در این زمان قابل اجرا نیست. در حوزه پیشگیری CD ، نوار و پوستر نداریم و آموزش و پرورش بسیار ضعیف عمل می‌کند.
صفاتیان فعالیت سازمانهای مردم نهاد را بسیار موثر دانست و گفت: NGO ها خوب کار می‌کنند اما ثبت آنها سختگیرانه است، پول دادن به این سازمانها کار ساده‌ای نیست و باید به آنها آموزش داده شود، زمانی که با جان و دل کار می‌کنند وظیفه دولت سخت گرفتن و جلوگیری از فعالیت آنها نیست.
پیشگیری باید از ستاد گرفته شود
وی با طرح این سوال که چرا دولت به بخش خصوصی اجازه دخالت نمی‌دهد افزود: بازاریابی اجتماعی در ایران معنی ندارد اگر بخش خصوصی فعالتر شود برای درآمد خود به دنبال درمان معتادان می‌روند و رقابت بین آنها افزایش می‌یابد، پیشگیری باید از دولت گرفته شود و فقط نظارت کند.
صفاتیان گفت: 3 هزار مرکز درمان متادون داریم که فقط 5 درصد آنها مددکار آموزش دیده دارند و از بین 4 هزار روانشناس فقط 100 نفر آموزش کافی را دیده‌اند، با این وجود بخش خصوصی تمایل به همکاری دارد اما کسی حمایت نمی‌کند.
این کارشناس حوزه اعتیاد در مورد حوزه مقابله با عرضه مواد مخدر نیز گفت: از مرز کشور افغانستان سالانه مواد مخدر زیادی به کشور وارد می‌شود و این در حالی است که ورود مواد را از 45 درصد مواد تولیدی افغانستان به 25 درصد کاهش داده‌ایم اما نیازها عوض شده است.
به تولید مواد در کشور روی آورده‌اند
وی افزود: متأسفانه به تولید مواد در کشور روی آورده‌اند، در کشفیات اول هستیم و پلیس مواد مخدر در حوزه آموزش تخصصی کار کرده است اما تولید در داخل را نیز نباید فراموش کرد.
صفاتیان گفت: حوزه پیشگیری هرچقدر بهتر کار کند مقابله با عرضه مواد مخدر آسانتر می‌شود، فعالیت ستاد مبارزه با مواد مخدر در حوزه برون مرزی خوب بوده و نگاه پلیس عملیاتی تر شده است اما از گرفتن خرده فروش‌ها فاصله گرفته‌ایم .
صفاتیان تصریح کرد: باید پرسید چقدر دستگاه متولی در ماده 16 قانون باید پای کار بیایند و برای درمان این خورده فروش‌ها آیا 3 ماه بازداشت کافی است؟
وی افزود: در ماده 15 قانون ضعف داریم و هرچقدر این ماده تقویت شود معتاد کمتری خواهیم داشت در حالی که ماده 16 زمانی که اجرا می‌شود بیشترین بار مالی و کمترین بازدهی را دارد.
صفاتیان ادامه داد: در هیچ کجا کشفیات مواد مخدر بیش از 25 درصد نمی‌شود همیشه مواد در جامعه وجود دارد و مقابله و درمان 100 درصدی نداریم.
تعداد معتادان در کشور 3 میلیون و 600 هزار نفر
وی در مورد تعداد معتادان در کشور گفت: طبق تحقیق انجام شده در سال 86 ، یک میلیون و 200 هزار معتاد شناسایی شدند که 8 ماه بعد ستاد اعلام کرد این تعداد به یک میلیون و 350 هزار نفر افزایش یافته است.
مدیرکل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح کرد: در دنیا 210 میلیون معتاد وجود دارد که از این تعداد 10 میلیون نفر قاچاقچی هستند بنابراین نسبت قاچاقچی به معتاد 21 است و در کشور ما هم در 9 ماهه گذشته 165 هزار نفر و در 11 ماه گذشته 235 هزار قاچاقچی شناسایی شده که با احتساب 12 ماه می شود 250 هزار نفر.
صفاتیان گفت: با احتساب 30 درصدی تعداد افرادی که به صورت تکراری در طول سال دستگیر شده‌اند، 180 هزار نفر قاچاقچی در کشور دستگیر شده است.
وی افزود: بنابراین با نسبت 21 نفر معتاد به هر قاچاقچید می‌توان برآورد کرد که تعداد معتادان در کشور 3 میلیون و 600 هزار نفر است.
این کارشناس حوزه اعتیاد گفت: از سوی دیگر در حوزه درمان 700 هزار نفر درمان می‌شوند به عبارتی 50 درصد از معتادان درمان می‌شوند، این در حالی است که پیشرفته‌ترین کشورها بیش از 25 درصد از معتادان خود را نمی‌توانند درمان کنند و ما هم استثناء نیستیم. بنابراین با محاسبه ضریب افرادی که درمان می‌شوند تعداد معتادان باز هم 3 میلیون و 600 هزار نفر خواهد بود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر